بررسی الگوی اثرات متقابل ژنوتیپ-محیط و شناسایی لاین‌های برتر ارزن مرواریدی

ارزن مرواریدی (pennisetum glaucum l.) گیاهی متعلق به خانواده غلات است و از لحاظ اهمیت اقتصادی در بین غلات بعد از گندم، برنج، ذرت، جو و سورگوم، در رتبه ششم قرار دارد. به‌ منظور بررسی پایداریلاین های امیدبخش ارزن مرواریدی، پنج لاین امیدبخش در شش منطقه (کرج، بیرجند، ورامین، یزد، گنبد و ساری) طی دو سال (1395-1394) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار کشت و مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب برای صفات تعداد پنجه، تعداد برگ، تعداد روز تا گل‏دهی، ارتفاع، عملکرد علوفه‏تر و خشک و عملکرد دانه نشان داد که ارقام و محیط‌های مورد آزمایش، اختلاف معنی‌داری با یکدیگر دارند و اثرات متقابل ژنوتیپ و محیط معنی‌دار بود. میانگین عملکرد علوفه تر کل آزمایش، 40.19 تن در هکتار بود و میانگین عملکرد کلیه ارقام به‌جز دو رقم kpm1 و kpm4 کمتر از میانگین کل بود. بررسی پایداری ژنوتیپ‌ها با استفاده از gge بای پلات، کلیه محیط‌ها را به دو محیط بزرگ با برتری ژنوتیپ‌های kpm4 در محیط اول و kpm5 در محیط دوم تقسیم کرد. بررسی روابط بین محیط ‌های آزمایش نشان داد که محیط‌های دو و چهار از قدرت تمایز بیشتری نسبت به دیگر محیط‌ها برخوردار بودند و معرف خوبی برای کلیه محیط‌های مورد بررسی می‌باشند. به‌ طور ‌کلی نتایج این بررسی، حاکی از برتری عملکرد و پایداری خوب ژنوتیپ kpm4 در کلیه محیط‌ های آزمایش بود.

investigating the genotype-environment interactions and identification of superior lines of pearl millet

pearl millet (pennisetum glaucum l.) belongs to poaceae family and is also the sixth most important cereal in the world after wheat, rice, maize, barley, and sorghum. in order to stablity analysis of pearl millet, five new pearl millet cultivars were cultivated in six locations (karaj, birjand, varamin, yazd, gonbad and sari) across two years in a randomized complete block design with three replications. the results of combined analysis for number of tillers, number of leaves, days to flowering, height, fresh and dry forage yields and seed yield showed that the cultivars and the environments main effect  and their intractions were significant. the total mean  offresh forage yield was 40.19 t/ha and the average of all cultivars except kpm1 and kpm4 was lower than total mean. results of the stability analysis by gge biplot partitioned the testing environments into two mega-environments with kpm4 and kpm5 as winning genotypes. according to discriminate ability and representativeness, the e2 and e4 environments were perfect. overall, the results showed the superior performance and good stability of kpm4 genotype in all experimental environments.