ارزیابی ژنتیکی برخی صفات فنولوژیک و ریخت‌شناسی در ژنوتیپ‌های کلزا (brassica napus l.) با استفاده از تجزیه لاین در تستر

با توجه به اهمیت برآورد ترکیب‌پذیری، وراثت‌پذیری، اجزای واریانس ژنتیکی و نحوه عمل ژن در طراحی برنامه‌های به ‌نژادی کلزا، آزمایشی بر اساس روش لاین در تستر با 15 دورگ حاصل از تلاقی پنج لاین کلزای بهاره با عملکرد متوسط شامل spn3، spn9، spn36، spn30 و dh4، با سه ژنوتیپ کلزای بهاره پرمحصول شامل spn34، rgs003 و spn1 به عنوان تستر، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو تکرار اجرا شد. تفاوت بین دورگ‌ها برای تمامی صفات مورد مطالعه بجز طول دوره گل‌دهی، معنی‌دار شد. در کنترل ژنتیکی صفات، اهمیت اثر افزایشی ژن‌ها برای تمامی صفات مورد مطالعه بجز قطر ساقه و عملکرد دانه بالاتر برآورد شد. وراثت‌پذیری عمومی صفات از 86.03 % برای قطر ساقه تا 98.53 % برای تعداد روز تا خاتمه گلدهی متغیر بود. حداقل و حداکثر وراثت‌پذیری خصوصی، به‌ ترتیب در قطرساقه (56.83 %) و تعداد شاخه فرعی (91.63 %) مشاهده شد. در بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه، تستر spn1 و لاین‌های dh4 و spn30، بیشترین ترکیب‌پذیری عمومی را دارا بودند. با توجه به برتر بودن دورگ‌های dh4×rgs003 ، rgs003× spn36و spn30×rgs003 می‌توان آن‌ها را برای تولید ارقام دورگ در برنامه های اصلاحی آینده توصیه نمود.

genetic evaluation of some phonological and morphological traits of oilseed rape (brassica napus l.) genotypes by line×tester method

given the importance of estimating combinability, heritability, genetic variance components and gene performance in designing breeding programs, an experiment based on the line×tester method with fifteen hybrids of oilseed rape derived from crosses of five average yielding cultivars includes spn3, spn9, spn36, spn30, dh4, with three spring and high yielding testers (spn34, rgs003, spn1) was performed using a randomized complete blocks design with two replications. the differences between hybrids for all traits, except flowering time, were significant. in the genetic control of traits, the importance of addictive effect of genes for all studied traits were estimated except for stem diameter and grain yield. the general heritability of the traits was very high and was estimate from 86.03% for stem diameter to 98.53% for the days to end of flowering. minimum and maximum of the private heritability were also moderately high for the studied traits were56.83% and 91.63% for stem diameter and number of branches, respectively. among the studied genotypes, spn1 as a tester and dh4 and spn30 as lines had the most combinability. due to the superiority of dh4×rgs003، rgs003×spn36 and spn30×rgs003 hybrids, they can be recommended for hybrid cultivars production in the future breeding programs.