واکنش رشد و عملکرد ماشک دیم به تراکم کاشت و سطوح نیتروژن درشرایط کشت حفاظتی و مرسوم

افزایش تولید علوفه در اراضی دیم، مستلزم توجه به مسایل به‌زراعی مانند تراکم کاشت و مصرف نیتروژن و لزوم توجه به حفظ منابع آب و خاک می‌باشد؛ بنابراین به‌منظور بررسی اثر تراکم کاشت و مقادیر نیتروژن پیش‌کاشت بر طول دوره‌های رشد و عملکرد زراعی ماشک علوفه ای رقم طلوع در شرایط کشت حفاظتی و مرسوم، پژوهشی سه ساله (1396-1392) به‌صورت استریپ اسپلیت پلات و بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم گچساران انجام شد. تیمارها شامل بقایای کلش گندم در دو سطح (عدم وجود و وجود بقایای گیاهی) به‌عنوان عامل اصلی، تراکم‌ کاشت در سه سطح (100، 150 و 200 بوته در مترمربع) به‌عنوان عامل فرعی و کود نیتروژن در سه سطح (صفر، 15 و 30 کیلوگرم در هکتار) به‌عنوان عامل فرعی فرعی انتخاب شدند. تجزیه مرکب داده ها نشان داد که اثر تیمارهای آزمایشی بر مراحل سبزشدن، گلدهی، رسیدگی و ارتفاع ماشک معنی‌دار نشد. اثر سال و تراکم کاشت بر عملکرد علوفه تر و خشک و عملکرد دانه و زیست توده معنی‌دار بود. نتایج، بیانگر تاثیر بیش از هفت درصدی بقایای گندم بر افزایش عملکرد علوفه تر در سال های اجرای آزمایش بود. بهترین تراکم کاشت ماشک جهت تولید علوفه و دانه در منطقه گچساران، به‌ترتیب 150 و 100 بوته در مترمربع تشخیص داده شد. در اکثر ویژگی‌های مورد بررسی، کاربرد کود نیتروژن تاثیر معنی‌داری نداشت.  نتایج برهمکنش نیتروژن و بقایای گیاهی نشان داد که کاربرد 15 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به صورت پیش‌کاشت، با افزایش نسبی عملکرد دانه، به‌ویژه با وجود بقایای گندم همراه بود، اما کاربرد مقدار بیشتر نیتروژن (30 کیلوگرم در هکتار)، با وجود یا عدم وجود بقایا، منجر به کاهش عملکرد دانه شد.

the response of vetch (vicia sativa) growth and yield to planting density and starter nitrogen under conservation and conventional conditions

improving forage production in dryland areas requires attention to the issues such as planting density, nitrogen use and conserving water and soil resources. in this regard, the current study was conducted to investigate the influence of planting density, starter nitrogen level and tillage practices (conventional and conservation) on vetch (vicia sativa) growth and yield under rain fed semi tropical conditions (gachsaran dryland research station). the experiment was conducted in a strip split plot in three replicates for three years.  treatments included residues of preceding wheat (with or without), planting density (100, 150 and 200 plants per m2) and applied nitrogen as starter fertilizer (0, 15 and 30 kg.ha-1 n). based on the results of analysis of variance, no treatment had significant effect on early growth, days to flowering and ripening and plant height. the results showed that retaining preceding wheat residues caused significant increase in fresh forage and grain yields. for the most studied traits, adding starter nitrogen fertilizer didn’t cause any significant effect. the results of nitrogen and residue interactions showed that although adding 15  kg ha-1 starter n slightly increased grain yield especially when the residues were retained on the soil but higher amount (30 kg ha-1 ) reduced grain yield regardless the presence or absence of residues. if producing forage is the main purpose of vetch planting, 150 plants per m2 is recommendable while for seed production, 100 plants per m2 leads to better seed yield.