مطالعه پاسخ‌های مرفوفیزیولوژیکی لاین‌های امیدبخش غله جدید و تراریخت کروموزومی تریتی‌پایرم ثانویه ایرانی به شوری در ایران

پاسخ مرفوفیزیولوژیکی لاین‌های امیدبخش غله جدید تراریخت کرومووزمی تریتی‌پایرم ثانویه ایرانی  (aabbde^b, 2n=6x=42)بعد از تریتیکاله و تریتوردیوم، با رقم گندم ایرانی روشن (aabbdd: والد پدری) و لاین امیدبخش تراریخت کروموزومی تریتی‌پایرم (aabbe^be^b, 2n=6x=42) اولیه غیرایرانی (ka/b)(cr/b)والد مادری)، در شرایط خاک نرمال (ec=1ds/m) با آب نرمال (ec=0.8ds/m) و آب شور (ec=15ds/m)، به‌صورت دو طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج اندازه‌گیری صفات مورفولوژی (ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد پنجه کل و بارور، عملکرد دانه تک بوته، وزن هزار دانه و شاخص برداشت) و فیزیولوژی (محتوای نسبی آب، میزان سدیم، پتاسیم برگ و میزان کلروفیل) نشان داد که برای صفات مذکور، تفاوت معنی داری بین لاین ها وجود داشت. اثر متقابل شوری در ژنوتیپ نیز برای صفات مرفوفیزلوژیک لاین های تریتی‌پایرم ثانویه ایرانی معنی‌دار بود. کمترین کاهش در عملکرد، محتوای نسبی آب و کلروفیل تحت تنش شوری مربوط به لاین تراریخت کروموزومی تریتی‌پایرم اولیه غیرایرانی (ka/b)(cr/b) و لاین امیدبخش تراریخت کروموزومی تریتی‌پایرم ثانویه ایرانی حاصل از تلاقی امید ×(ka/b)(cr/b) و بیشترین کاهش در صفات مذکور متعلق به گندم ایرانی روشن بود. سه لاین امیدبخش تراریخت کروموزومی تریتی‌پایرم ثانویه حاصل از تلاقی‌های امید×  (ka/b)(cr/b)، نیک نژاد ×  (ka/b)(cr/b) و روشن × (az/b) و همچنین لاین امیدبخش تراریخت کروموزومی تریتی‌پایرم اولیه غیر ایرانی (ka/b)(cr/b) بیشترین تحمل به شوری برای صفات فیزیولوژیک را از خود نشان دادند. بنابراین لاین تراریخت کروموزومی تریتی‌پایرم ثانویه ایرانی حاصل از تلاقی امید ×(ka/b)(cr/b) و والد مادری آن، دو کاندید مناسب برای تولید دانه و علوفه در مطالعات به زارعی در اراضی و آب های متاثر از شوری ds/m 15 می باشند.

study the morphophysiological responses of promising iranian new and natural trans chromsomal secondary tritipyrum cereal lines to salinity conditions in iran

the response of  iranian new promising  transchromosomal secondary tritipyrum lines with one iranian  wheat cultivar (roshan) and a promising transchromosomal non-iranian primary tritipyrum line{(ka/b)(cr/b)} were evaluated in normal soil (ec=1ds/m2) with normal (ec=0.8 ds/m2) and saline water (ec=15ds/m2) at field condition in  completely randomized block design with three replications. the analysis of morphological/physiological traits showed that there was significant differences between all iranian new promising transchromosomal secondary tritipyrum lines for all traits. interaction between salinity and genotypes was significant in all physiological and morphological traits, too. although the lowest reduction in plant yield, relative water content and chlorophyll a under 15ds/m2 salinity belonged to the non-iranian promising transchromosomal primary tritipyrum line (ka/b)(cr/b) and iranian promising transchromosomal secondary tritipyrum line derived from the omid × (cr/b)(ka/b) cross but the highest ratio of reduction in these traits was belonged to iranian wheat cultivar (roshan) as male parent. three iranian promising trans chromosomal secondary tritipyrum lines derived from  omid × (cr/b)(ka/b), nikenejad ×(cr/b)(ka/b) and az/b x roshan  crosses with one non-iranian promising trans chromosomal primary tritipyrum line (ka/b)(cr/b) showed the highest tolerance for all physiological traits at ec=15ds/m2, too. therefore based on this research results, it could be storngly recommeded that the iranian promising trans chromosomal secondary tritipyrum line derived from omid × (cr/b)(ka/b) and non-iranian promising trans chromosomal primary tritipyrum line (ka/b)(cr/b) as its female parent, are the appropriate candidates for grain and forage production, respectively, in the salt effected soils and brackish water with 15ds/m2 salinity.