اثرات قطع آبیاری در مراحل مختلف رشدی و کاربرد کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیاچیتی (phaseolus vulgaris l.)

تنش کمبود آب، از مشکلات جوامع کشاورزی امروزی و یکی از مهم‌ترین عوامل کاهش عملکرد در حبوبات از جمله لوبیا است. برای بررسی تاثیر کود نیتروژن بر کاهش اثرات مخرب کمبود آب ناشی از آبیاری منقطع در لوبیا چیتی،آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار، در مزرعه آموزشی - پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران (کرج)، در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. چهار تیمار قطع آبیاری (کمبود آب) شامل شاهد (آبیاری کامل)، قطع آبیاری در مرحله رشد رویشی (v4)، قطع آبیاری در مرحله گلدهی (r1) و قطع آبیاری در مرحله دانه­بندی (r5) به‌عنوان عامل اصلی و سه تیمار کود نیتروژن شامل بدون کود (شاهد)، 70 کیلوگرم و 140 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار از منبع اوره به‌عنوان عامل فرعی، تیمارهای آزمایش بودند. نتایج آزمایش نشان داد که تیمارهای قطع آبیاری، اثر معنی‌داری بر کاهش ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه، عملکرد دانهو شاخص برداشت داشتند. اثر مصرف کود نیتروژن نیز بر همه صفات به‌جز صفت تعداد دانه در غلاف، افزایشی و معنی­داری بود. میانگین کاهش عملکرد لوبیاچیتی (رقم کوشا) در قطع آبیاری در مرحله رشد رویشی (v4)، 12 درصد، در مرحله گلدهی (r1)، 17 درصد و قطع آبیاری در مرحله دانه بندی (r5)، 49 درصد بود. بیشترین افزایش عملکرد لوبیاچیتی در تیمار 70 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، 17 درصد و در 140 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، نه درصد نسبت به شاهد بدون کود بود. به‌طور کلی و باتوجه به نتایج این آزمایش، جهت کاهش صدمات عملکرد دانه ناشی از قطع آبیاری در مراحل رشدی لوبیا چیتی، 70 کیلوگرم نیتروژن در هکتار توصیه می‌شود.

Effects of irrigation cuting off at different growth stages and nitrogen fertilizer levels on pinto bean (Phaseolus vulgaris L.) yield

Drought stress due to water scarcity is one of the most important factors reducing bean yield. To investigate the effect of irrigation cuting off and nitrogen fertilizer on the yield of pinto bean, a split-plot design was used in a randomized complete block design with four replications in the research farm of Agricultural and Natural Resources Campus of University of Tehran, Karaj, in 2018. The experimental treatments were irrigation at four levels: full irrigation (control), irrigation cut off at vegetative stage (V4), irrigation cut off at flowering stage (R1) and irrigation cut off in grain filling stage (R5) in main plots and nitrogen fertilizer application at three levels: without fertilizer, 70 kg and 140 kg of nitrogen per hectare in sub plots. Results showed that irrigation treatments significantly reduced plant height, pod / plant number, grain / pod, 100-seed weight, grain yield and harvest index. Nitrogen fertilizer application had significant effect on all traits except number of pods per pod. The average reduction in pinto bean yield was 12% at vegetative growth stage (V4), 17% at flowering stage (R1) and 49% at irrigation stage (R5). The highest increase in bean yield was 17%, observed in 70 kg N ha-1 and 9% obtained from 140 kg N ha1 compared to no fertilizer application. Therefore, it is recommended that 70 kg N ha-1 can reduce damages to pinto bean seed yield caused by irrigation cuting off in Karaj similar regions climate conditions.