مقایسه ارقام سورگوم دانه‌ای در کشت تابستانه بر اساس عملکرد و راندمان مصرف آب تحت تنش خشکی

افزایش راندمان مصرف آب، راه کاری موثر جهت مصرف بهینه آب و رسیدن به پایداری تولید در شرایط بحران کمبود آب به شمار می رود. در این راستا، اثر تنش خشکی از طریق چهار رژیم آبیاری پس از 80 (شاهد)، 110، 140 و 170 میلی متر تبخیر، روی چهار رقم سورگوم دانه‌ای (سپیده، کیمیا، پیام و kgs32) در تابستان سال های 1395 و 1396 در خرم آباد بررسی شد. نتایج نشان داد که خصوصیات مورفولوژیک گیاه همچون ارتفاع بوته و اجزای عملکرد دانه با افزایش شدت تنش خشکی کاهش یافت. حداکثر تعداد دانه در خوشه (2286.9 دانه) از رقم سپیده و حداکثر وزن هزار دانه (23.8 گرم) از رقم پیام در سال اول و در شرایط نرمال آبیاری به دست آمد. بیشترین عملکرد دانه در شرایط نرمال آبیاری با متوسط 8230.5 کیلوگرم درهکتار و کمترین عملکرد دانه از رژیم آبیاری پس از 170 میلی متر تبخیر با متوسط 3917.5 کیلوگرم درهکتار تولید شد. بیشترین کارایی مصرف آب برای عملکرد دانه، از رقم سپیده در رژیم آبیاری پس از 110 میلی متر تبخیر به میزان 1.55 کیلوگرم بر مترمکعب به‌دست آمد. در مجموع رقم سپیده با رژیم آبیاری پس از 110 میلی متر تبخیر، ضمن تولید عملکرد اقتصادی مطلوب، موجب صرفه جوئی در آب آبیاری شد که برای منطقه معتدل خرم آباد و مناطق مشابه قابل توصیه است.

Comparison of grain sorghum varieties base on yield and water use efficiency under drought stress in summer cropping

Water use efficiency Increasing is an effective way to optimal water use and to achieve sustainable production in a water deficit crisis. In this regard, the effect of drought stress through four irrigation regimes (after 80 (control), 110, 140 and 170 millimeter evaporation) on four sorghum varieties (Sepideh, Kimia, Payam and KGS32) was studied in the summer of 2016 and 2017 in Khorramabad, Iran. Results showed that the morphological characteristics of plant such as plant height and grain yield components decreased with increasing drought stress. Maximum number of grain per head (2286.9 seeds) from Sepideh and maximum thousand-kernel weight (23.8 g) were obtained from Payam variety in the first year under normal irrigation conditions. The highest grain yield was obtained under normal irrigation conditions with an average of 8230.5 kg ha-1 and the lowest grain yield was obtained from irrigation after 170 mm evaporation with an average of 3917.5 kg ha-1. The highest water use efficiency for grain yield (1.55 kg m-3) was obtained from Sepideh variety in the after 110 millimeter evaporation irrigation regime. Totally, Sapieh variety at after 110 millimeter evaporation irrigation regime saves irrigation water, while producing optimal economic performance and is recommended for temperate region of Khorramabad and similar areas.