اثر کودهای زیستی و آلی و نظام‌های کشت مخلوط افزایشی و جایگزینی بر عملکرد ذرت (.zea mays l) و لوبیاچیتی (.phaseolus vulgaris l)

کشت مخلوط، یکی از مهم‌ترین مولفه‌های تولید پایدار محصولات کشاورزی است. به ‌منظور بررسی تاثیر کشت مخلوط و کودهای زیستی و آلی بر عملکرد ذرت و لوبیاچیتی، آزمایشی در سال زراعی 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی و آموزشی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران، اجرا شد. آزمایش به‌صورت کرت‌های خردشده و در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. کرت‌های اصلی شامل سیستم‌های مختلف کودی در چهار سطح شاهد (عدم کود دهی)، کود زیستی (azotobacter chroococcum)، کود آلی (ورمی‌کمپوست)، کود تلفیقی (ازتوباکتر+ ورمی‌کمپوست) و کرت‌های فرعی دربرگیرنده پنج ترکیب کاشت شامل کشت خالص ذرت، کشت خالص لوبیاچیتی و نسبت‌های مخلوط سری جایگزینی 50 درصد ذرت:50 درصد لوبیاچیتی و سری‌های افزایشی 60 درصد ذرت: 60 درصد لوبیاچیتی و 80 درصد ذرت:80 درصد لوبیاچیتی بودند. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در بوته ذرت (245.8 گرم در بوته)، از ترکیب تیماری ورمی‌کمپوست و کشت مخلوط جایگزینی 50 درصد ذرت: 50 درصد لوبیاچیتی و بیشترین عملکرد دانه در بوته لوبیاچیتی (5.4 گرم تک بوته)، از ترکیب تیماری ورمی‌کمپوست و تک‌کشتی لوبیاچیتی به‌دست آمد. درمجموع، بیشترین نسبت برابری زمین از کشت مخلوط افزایشی 60 درصد ذرت: 60 درصد لوبیاچیتی با دریافت ورمی‌کمپوست (1.22) به‌دست آمد. با توجه به هدف حذف یا کاهش قابل‌ملاحظه مصرف نهاده‌های شیمیایی در کشاورزی پایدار، استفاده از کودهای آلی و زیستی برای ترکیب کشت مخلوط افزایشی، مناسب و قابل توجیه است.

Effect of organic and bio-fertilizers and additive and replacement intercropping systems on corn (Zea maize L.) and bean (Phaseolus vulgaris L.) yields.

Intercropping is one of the most important components of sustainable agriculture. In the present study, the effects of intercropping and bio/organic fertilizers on yield of maize and pinto beans were investigated. A split plots experiment arranged in a completely randomized design was carried out with four replications. The experiment was performed in the research filed of Agricultural Faculty, University of Tehran, Iran, during 2017-2018. Four fertilizer systems, control, no fertilization, biofertilizer (Azotobacter chroococcum), organic fertilizer (vermicompost) and integrated fertilizer (Azotobacter + vermicompost) were the main plots and five cropping patterns, single cultivation of maize, single cultivation of pinto beans, replacement intercropping patterns of 50% mazie-50% pinto bean, and additive intercropping patterns of 60% maize-60% pinto beans and 80% maize-80% pinto beans were subplots. The results indicated that the highest grain yield of maize (245.8 g/plant) was observed in 50% mazie-50% pinto beans the replacement intercropping patterns under vermicompost fertilization and also, the highest grain yield of pinto beans (5.4 g/plant) was obtained by sole cropping of pinto beans and vermicompost application. Generally, the results demonstrated that the most land equivalent ratio (LER, 1.22) was obtained from 60% maize-60% pinto additive intercropping patterns, fertilized by vermicompost. Considering the aim of sustainable agriculture, which is elimination or reduction of chemical inputs application, it seems to be appropriate and reasonable using bio/organic fertilizers for additive/replacement intercropping patterns would be appropriate and reasonable.