بررسی خصوصیات فیزیولوژیک دو رقم گندم (triticum aestivum ) در پاسخ به تنش شوری و مایکوریزا

به منظور ارزیابی تاثیر دو گونه قارچ مایکوریزا بر ویژگی های فیزیولوژیکی و عملکرد دو رقم گندم تحت تنش شوری، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده فاکتوریل، بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی 94- 1393 و 95- 1394 در مزرعه مرکز آموزش جهاد کشاورزی اصفهان انجام شد. تیمارها شامل آبیاری گیاهان با دو میزان شوری (با هدایت الکتریکی سه و 11 دسی زیمنس بر متر) به‌عنوان عامل اصلی و سه سطح مایکوریزا (g. intraradices، g. mossea و عدم کاربرد) و دو رقم گندم ارگ و پارسی به‌عنوان عوامل فرعی به‌صورت فاکتوریل در نظر گرفته شد. نتایج آزمایش نشان داد که شوری سبب کاهش حداکثر شاخص سطح برگ و سبزینگی، کلونیزاسیون ریشه و عملکرد دانه گندم، به‌ترتیب به ‌میزان 8.5، 20.7، 17 و 35.5 درصد شد و میزان سدیم اندام هوایی را 84 درصد افزایش داد. همچنین موجب افت 22 درصدی حداکثر شاخص سطح برگ رقم پارسی شد. کاربرد  قارچ مایکوریزا سبب کاهش 33 درصدی سدیم اندام های هوایی و افزایش شاخص سبزینگی، پرولین برگ و عملکرد دانه گندم، به‎ترتیب 10، 21.5 و 14.4 درصد شد.  g. mosseaسبب افزایش شش درصدی حداکثر شاخص سطح برگ ارگ و 37 درصدی پروتئین برگ هر دو رقم شد. در بیشتر صفات مورد بررسی، هر دو گونه مایکوریزا در مقایسه با تیمار عدم تلقیح، سودمندی بالایی نشان دادند و البته این گونه موسه آ بود که اثر معنی‎داری در افزایش عملکرد دانه داشت. در مجموع در شرایط شوری، کاربرد قارچ مایکوریزا به ویژه  g. mosseaو رقم گندم ارگ قابل توصیه است.

Physiological characteristics of two wheat cultivars (Triticum aestivum) in response to salinity stress and mycorrhiza

To evaluate the effect of two species of mycorrhiza on physiological characteristics and yield of two wheat cultivars under salinity stress, a field experiment was conducted as split plot based on a randomized complete block design with three replications during two cropping years (2014-2016) in Isfahan. Irrigation of plants with two saline water (3 and 11 dS/m electrical conductivity) were main plots and mycorrhiza (G. intraradices, G. mossea and non-application) and two wheat cultivars (Arg and Parsi) were subplots. The results of combined analysis showed that salinity decreased the maximum leaf area index, SPAD index, root colonization and yield by 8.5, 20.7, 17 and 35.5%, respectively, and increased the shoot sodium 84%. Application of mycorrhiza decreased shoot sodium by 33% and an increaseed SPAD, proline and yield by 10, 21.5 and 14.4%, respectively. Salinity caused 22% reduction in the maximum leaf area index of Parsi cultivar. Mossea species caused 6% reduction in the Arg maximum leaf area index and 37% increase in the total leaf protein of both cultivars. In most of the studied traits, both species of mycorrhiza showed high usefulness in comparison with non-inoculation treatment, and of course, the species of G. mossea had a significant effect on increasing grain yield. In general, under salinity stress, mycorrhiza fungus application, especially mossea and Arg cultivar, is recommended.