تجزیه و تحلیل صفات جو زراعی دو ردیفه و شش ردیفه با تاکید بر اقلیم محل جمع آوری

جو زراعی دارای دو تیپ دو ردیفه و شش ردیفه با ویژگی ها و سازگاری های متفاوت می باشد بنابراین با توجه به شرایط اقلیمی متفاوت و مصارف مختلف این گیاه، شناسایی بهتر این وِیژگی ها به بهره برداری صحیح از آن‌ها کمک می کند. در این پژوهش ،با هدف مقایسه ویژگی های مورفولوژیکی، فنولوژیکی، آگرونومیکی و اقلیم محل جمع آوری در ژنوتیپ های جو زراعی دو ردیفه و شش ردیفه بومی ایران، 707 ژنوتیپ جو زراعی شامل 210 ژنوتیپ جو دو ردیفه و 497 ژنوتیپ جو شش ردیفه از کلکسیون ژرم پلاسم بانک ژن گیاهی ملی ایران مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات فنولوژیک، مورفولوژیک و زراعی اندازه گیری شد و بر اساس مشخصات اقلیمی محل جمع آوری و ضریب خشکی گوسن، ژنوتیپ های جو در چهار گروه اقلیمی دسته بندی شدند. نتایج تجزیه واریانس یک طرفه و مقایسه میانگین صفات مورد ارزیابی نشان داد که ژنوتیپ های جو دو ردیفه، طول دوره رشد رویشی و زایشی کوتاه تری داشتند و زودرس تر از جو شش ردیفه بودند. میانگین صفت وزن صد دانه در ژنوتیپ های جو دو ردیفه به‌طور معنی داری بالاتر از جو شش ردیفه بود. این دو تیپ مختلف جو زراعی، بر اساس اقلیم محل جمع آوری، توزیع متفاوتی را نشان دادند. نتایج کلی نشان داد که صفت تیپ سنبله، علاوه بر اثراتی که بر صفات مختلف گیاه جو دارد، ارتباط تنگاتنگی با اقلیم محل جمع آوری ژنوتیپ ها نیز دارد، بنابراین این تیپ سنبله نیز  نظیر سایر صفات در جهت سازگاری با اقلیم محل زندگی گیاه تکامل یافته است.

Analysis of traits of two-row and six-row barley with emphasis on climatic conditions of origin

Barley has two types of two-row and six-row with different characteristics, therefore due to different climatic conditions and different uses of this crop, better identification of these characteristics will lead to proper use of them. In this research, 707 barley genotypes including 210 two-row and 497 six-row barleies were selected from the germplasm collection of the National Plant Gene Bank of Iran and were evaluated in the research field of Seed and Plant Improvement Institute in Karaj. The phenological, morphological and agronomic traits were recorded. According to the climatic characteristics of the origin of each genotype and the Gosan Xerotermic coefficient, genotypes were classified into four climatic groups. Results of one-way analysis of variance and mean comparison of evaluated traits indicated that, the two-row barley had a shorter vegetative period and reproductive growth, and had early maturity than the six rows. The average weight of 100 seeds in two-row barley genotypes was significantly higher than the six-row, which appears to be due to smaller seedlings of lateral florets in the six-row genotypes. The overall results showed that spike type in barley effects on morphological, agronomic and phonological traits of the crop and is related to climatic condition of origin, so, it seems that the type of spike like all other traits, has evolved to adapt to the climate of the plant’s habitat.