تعیین دوره بحرانی کنترل علف‌های ‌هرز در گیاه دانه روغنی بالنگوی شیرازی (lallemantia royleana benth. in wall) در منطقه‌ی نقده

به‌منظور بررسی تاثیر دوره های تداخل و عاری از علف های‌ هرز در گیاه دانه روغنی بالنگوی شیرازی و برآورد دوره بحرانی کنترل علف های‌ هرز، آزمایشی در قطعه زمینی در شهرستان نقده در سال 1397 انجام شد. این آزمایش به‌صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل دو گروه تیمارهای آلوده به علف های ‌هرز (آلودگی به مدت 144/2، 345/9، 574، 2/848،1147/6، 1451/3 و 1993 درجه-روز رشد بعد از نشاء بوته های بالنگوی شیرازی و پس از آن وجین کامل علف های ‌هرز) و تیمارهای عاری از علف های ‌هرز (عاری بودن به مدت 144/2، 345/9، 574، 848/2، 1147/6، 1451/3 و 1993 درجه-روز رشد بعد از نشاء و پس از آن عدم کنترل علف های ‌هرز) بودند. علاوه بر آن در هر بلوک نیز یک تیمار شاهد آلوده به علف های ‌هرز و یک تیمار شاهد عاری از علف های ‌هرز در تمام طول فصل رشد در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که با افزایش طول دوره تداخل علف های ‌هرز، بر تراکم و وزن خشک آن‌ها افزوده شده و با افزایش طول دوره عاری از علف های‌ هرز، از تراکم و وزن خشک علف های ‌هرز کاسته شد. با تداوم دوره های تداخل علف های ‌هرز تا انتهای فصل رشد، از ارتفاع، تعداد میوه های چهار فندقه تشکیل یافته، تعداد میوه های فندقه رسیده، وزن هزاردانه و عملکرد زیستی، دانه و نسبی بالنگوی شیرازی کاسته شد و با تداوم دوره های عاری از علف های ‌هرز، بر مقادیر این صفات افزوده شد. نتایج حاصل از منحنی های لُجستیک و گامپرتز نیز نشان داد که با در نظر گرفتن کاهش 10 درصدی عملکرد نسبی، زمان شروع دوره بحرانی کنترل علف های ‌هرز در زراعت این محصول، 11 روز پس از نشاء و زمان خاتمه آن، 108 روز پس از نشاء بوته های بالنگوی شیرازی بود. بنابراین جهت جلوگیری از کاهش محسوس عملکرد می بایست مزارع این گیاه دانه روغنی به مدت 97 روز عاری از علف های‌ هرز نگه داشته شوند.

Critical period of weed control in Balangu (Lallemantia royleana Benth. in Wall), an oilseed crop in Naghadeh region

To investigate the effect of weed interference and weed-free periods on Balangu (Lallemantia royleana Benth. in Wall) and to evaluate the critical period of weed control (CPWC) in this oilseed crop, an experiment was conducted as a randomized complete block design with three replications in Naghadeh region in 2018. Experimental consisted of two groups of treatments; weed infestation treatments (infestation for 144.2, 345.9, 574, 848.2, 1147.6 and 1451.3 growing degree day (GDD) after transplanting and then plots were remained weed-free the rest of the growing season) and weed-free treatments (weeding for 144.2, 345.9, 574, 848.2, 1147.6 and 1451.3 GDD after transplanting and then plots were remained infested until harvesting time). In each block, one weed free and weed infested control was for all the growing season. Results indicated that the density and dry biomass of weeds were increased as weed removal was delayed. In contrast, density and dry biomass of weeds were decreased as weeds establishment was delayed. Height, tetrachenes fruits, ripened achenes, 1000-seed weight and biological, seed and relative yields of Balangu were decreased and increased as the duration of weed-infested and weed-free period increased, respectively. Also, logistic and Gompertz curves fitted to data showed that the beginning and end of the CPWC based on a 10% yield loss of relative yield, was estimated to be from 11 to 108 days after transplanting (97 days weed-free period) in order to prevent a noticeable yield loss.