تاثیر تنش کم‌آبی و کودهای زیستی و غیر‌زیستی بر عملکرد سرشاخه‌های گلدار، رنگدانه‌های فتوسنتزی و غلظت عناصر پر‌مصرف ‌گیاه در آویشن زراعی (thymus vulgaris l.)

به‌منظور بررسی اثر تنش کم آبی و کودهای زیستی و غیرزیستی بر گیاه دارویی آویشن زراعی، آزمایشات مزرعه‌ای  در فروردین تا تیرماه سال 1396 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش کم آبی در سه سطح هفت =w1 (شاهد)، 12 =w2 و 17=w3 روز دور آبیاری به عنوان عامل اصلی و کودهای زیستی و غیر زیستی در پنج سطح تیمار شاهد (بدون مصرف کود) =b1 ، قارچ اندومایکوریزا از جنس glomus= b2، باکتری های آزوسپپریلومb3=، سودوموناسb4= و کود شیمیایی npk b5= به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که برهمکنش تیمار تنش کم آبی و کودهای زیستی و غیر زیستی بر عملکرد سرشاخه های گلدار، میزان کلروفیل a،b  و کل، درصد عناصر نیتروژن و فسفر و میزان آنتوسیانین در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. بیشترین میزان کلروفیل a، b و درصد عنصر نیتروژن برگ گیاه در دور آبیاری شاهد (هفت روز آبیاری، w1) و تیمار کودی آزوسپیریلوم (به‌ترتیب 4/85 میلی گرم برکیلوگرم وزن تر برگ، 83/1 میلی گرم برکیلوگرم وزن تر برگ و 1/61 درصد)، بیشترین میزان کلروفیل کل و درصد عنصر فسفر برگ گیاه در دور آبیاری شاهد (هفت روز آبیاری، w1) و تیمار کودی سودوموناس (به‌ترتیب 6/58 میلی گرم برکیلوگرم وزن تر برگ و 3/94 درصد)، بیشترین عملکرد سرشاخه‌های گلدار در دور آبیاری شاهد (هفت روز آبیاری، w1) و تیمار کودی npk (30/2 کیلوگرم برهکتار)، بیشترین میزان آنتوسیانین در دور آبیاری شدید (17 روز آبیاری، w3) و تیمار کودی شاهد (b1) (0/157 میلی گرم برکیلوگرم وزن تر برگ) مشاهده شد. اثر تنش کم آبی و کود‌های زیستی و غیر زیستی به تنهایی بر میزان کاروتنوئید و فلاونوئید در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شد، اما تنها تاثیر معنی‌دار فاکتور کود دهی بر درصد عنصر پتاسیم در سطح احتمال یک درصد مشاهده شد. بیشترین میزان کاروتنوئید و فلاونوئید در تیمار تنش کم آبی شدید (17 روز آبیاری، w3) (به‌ترتیب 0/37 میلی گرم برکیلوگرم وزن تر برگ و 1/67 درصد) مشاهده شد. بیشترین میزان کاروتنوئید و فلاونوئید در تیمار کودی سودوموناس (b3) (به‌ترتیب0/37 میلی گرم برکیلوگرم وزن تر برگ و 85/1 درصد) و بیشترین درصد عنصر پتاسیم برگ گیاه در تیمار کودی مایکوریزا (b2) (17/22 درصد) مشاهده شد. به طورکلی می توان بیان کرد که در شرایط تنش کم آبی، استفاده از کودهای زیستی به ویژه آزوسپیریلوم و سودوموناس تاحدی می‌تواند از بروز اثرات سوء در این گیاه بکاهد.

Effect of water deficit stress and bio and non -bio-fertilizers on flowering branches yield, photosynthetic pigments and concentration of macro elements in thyme (Thymus vulgaris L.)

To investigate the effects of water deficit stress and bio and non-bio fertilizers on Thymus Vulgaris, a split plot experiment was conducted based on randomized complete block design with three replications in 2017 in Asgarya agricultural field in Yazd. The treatments included water tension: W1=7 (Control), W2=12 and W3=17 days irrigation intervals as the main factor and bio and non - bio fertilizers at five levels including B1= control (without fertilizer), B2= endo mycorrhiza (Glomus), B3= Azospirillum bacteria, B4= Pseudomonas bacteria and B5= chemical fertilizer (NPK) a sub – factors. Results showed that the highest flowering branches yield, a, b, and total chlorophylls and nitrogen and phosphorus elements were observed in 17 days of irrigation (W3). 12 days of irrigation treatment (W2) showed the highest potassium element rate. The highest a, b and chlorophylls and nitrogen were observed in Azospirillum treatment (B3). The highest total chlorophyll, phosphorus element, carotenoids and flavonoids were observed in Pseudomonas treatment (B4); the highest potassium element rate were obtained in mycorrhiza treatment (B2); the highest flowering branches yield were observed in NPK treatment (B5) and control (B1) treatment resulted in the highest anthocyanin