ارزیابی اثر سطوح و انواع مختلف کود نیتروژن بر رشد، عملکرد زیستی و اسانس و ترکیبات آن در دو توده شوید

به‌منظور بررسی اثر ورمی کمپوست، کود شیمیایی نیتروژن و تلفیق آن‌ها بر رشد، عملکرد زیستی و اسانس و ترکیبات آن در دو توده ورامین و اصفهانی گیاه دارویی شوید، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات گیاهان دارویی استان اصفهان در سال 1395 اجرا شد. فاکتور اول، تیمارهای کودی شامل شاهد (بدون کود)، 100% تامین نیتروژن از منبع اوره، ورمی کمپوست 33/3 به‌همراه اوره 66/6%، ورمی کمپوست 66/6 به‌همراه اوره 33/3%، 100% ورمی‌کمپوست و شاهد بدون کود و فاکتور دوم، تیمار توده شامل توده ورامین و اصفهانی شوید بودند. نتایج نشان داد که برهمکنش کود نیتروژن و توده بر تمامی صفات مورد مطالعه معنی‌دار شد، به ‌گونه‌ای ‌که در هر دو توده، کود نیتروژن سبب بهبود ارتفاع، عملکرد زیستی و اسانس، محتوای ترکیبات اسانس (دکاروون و عملکرد آن، آلفافلاندرن، لینالول، به‌جز پی–سیمن و لیمونن در توده اصفهان) شد. با توجه به این‌که در گیاهان دارویی، کمیت (عملکرد زیستی) و کیفیت (اسانس و دکارون، مهم‌ترین ماده موثره شوید و بیشترین میزان اجزای اسانس آن در این آزمایش) نقش مهم و اقتصادی دارد، سطح کودی 66/6 ورمی کمپوست به‌همراه 33/3% اوره در توده ورامین، بهترین تیمار در این آزمایش بود؛ ضمن این‌که در راستای سلامتی انسان و کشاورزی پایدار، می‌توان 33% از مصرف کودهای شیمیایی و آلودگی‌های ناشی از آن کاست، ولی در مورد محتوای سایر ترکیبات اسانس (آلفافلاندرن، لینالول و پی‌سیمن)، تیمار کودی 100% ورمی‌کمپوست در توده اصفهانی برتر بود.

Effect of levels and different types of nitrogen fertilizer on growth, biological and essential oil yields and its components in two populations of Dill

To investigate the effect of vermicompost, N fertilizer and their integration on growth, biological and essential yields oil and its components in two populations (Varamin and Isfahan), an experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications in the field of Isfahan Medicinal Plants Research Center in 2016. Fertilizer treatments including 100% urea, vermicompost 33.3 and urea 66.6%, vermicompost 66.6 and urea 33.3%, 100% vermicompost and control treatment (without fertilizer) as the first factor and Varamin and Isfahan populations as the second factor were selected. The results showed that the interaction effects of nitrogen fertilizer and populations on all studied traits were significant. In both populations, nitrogen fertilizer improved height, biological and essential oil yields, content of essential oil compounds (d-Carvone and its yield, α-phellandrene and linalool; except p-Cymene and Limonene in Isfahan population). Since in medicinal plants, the quantity (biological yield) and quality (essential oil and d-Carvone; the most important ingredient and the highest amount of essential oil in this experiment), 66.6% vermicompost + 33.3% urea in Varamin population, was the best treatment in the experiment. In addition an in the direction of human health and sustainable agriculture, it is possible to reduce 33% of chemical fertilizers application and pollution; however, in terms of other essential oil contents (α-phellandrene, Linalool and p-Cymene), 100% vermicompost fertilizer treatment was superior in Isfahan population.