ارزیابی توان ذخیره‌سازی کربوهیدرات‌های ساقه و ارتباط آن با انتقال مجدد در گندم

ﺗﻨﺶ ﺧﺸﮑﻲ به‌ویژه بعد از گلدهی، یکی از عوامل اصلی کاهش عملکرد گندم در ایران و جهان است و شناسایی ﺻﻔﺎﺕ فیزیولوژیک ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺗﺤﻤﻞ ﺗﻨﺶ خشکی آخر فصل در غربال ارقام متحمل بسیار موثر است. هدف از این پژوهش بررسی تنوع در توان ذخیره‌سازی و ارتباط آن با انتقال مجدد در گندم بود. 22 رقم زراعی گندم در قالب یک طرح  کرت‌های خردشده با سه تکرار کشت شدند به‌طوری‌که آبیاری در دو سطح آبیاری متداول و تنش خشکی (40درصد ظرفیت زراعی) به‌عنوان عامل اصلی و رقم به‌عنوان عامل فرعی در نظرگرفته شد. مقدار ذخیره‌سازی و انتقال مجدد به روش وزنی و روش سنجش محتوای کربوهیدرات‌های محلول به تفکیک میانگره تعیین شد. تنوع زیادی بین ارقام از نظر صفات فوق مشاهده شد. بیشترین ذخیره‌سازی در روش وزنی مربوط به میانگره‌های زیرین بود و پدانکل و پنالتیمیت به ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار داشتند. اما  بیشترین مقادیر کربوهیدرات‌های محلول در پنالیتیمت بود و میانگره‌های زیرین و پدانکل در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. رتبه‌بندی ارقام از لحاظ ذخیره‌سازی نیز در دو روش فوق متفاوت از یکدیگر بود. تنش خشکی سبب کاهش وزن میانگره‌ها، محتوای کربوهیدرات‌های محلول و عملکرد دانه و افزایش کارایی انتقال مجدد گردید. از بین صفات مرتبط با ذخیره‌سازی، وزن مخصوص ساقه بالاترین همبستگی را با انتقال مجدد نشان داد. همبستگی انتقال مجدد، وزن مخصوص ساقه و محتوای کربوهیدرات‌های محلول با عملکرد دانه نیز مثبت و معنی‌دار بود.

Stem carbohydrate reserves and its relationship with remobilization in wheat

Water Water deficit especially after heading is one of the most effective factors of wheat yield loss in Iran and across the world and identifying the physiological traits related to plant resilience is of great importance in screening for tolerant varieties. The objective of this study was to evaluate the variation in stem reserves accumulation capacity and its relationship with remobilization in some wheat cultivars. 22 wheat cultivars were cultivated in a split plot design with three replications, full irrigation and 40% of field capacity being main plots. The amount of accumulation and remobilization was estimated by measuring internodes weight and stem soluble carbohydrates content (WSC). Significant genotypic variation among cultivars was observed under both normal and drought conditions. Maximum accumulation was found in lower internodes followed by peduncle and penultimate using dry weight measurement method. In WSC measurement method, however, maximum accumulation was observed in penultimate followed by lower internodes and peduncle. Cultivars ranking based on accumulation was also different in two methods. Drought stress caused decline in internodes weight, WSC and yield and remobilization efficiency. The specific stem weight had the highest correlation with remobilization. Significant correlation was found between grain yield and remobilization, specific stem weight and WSC.