ارزیابی انتقال مجدد کربوهیدرات‌های محلول و برخی خصوصیات فیزیولوژیک ارقام مختلف گندم نان (triticum aestivum l.) تحت شرایط تنش شوری و بدون تنش

به‌منظور بررسی اثرات تنش شوری بر خصوصیات فیزیولوژیک ارقام گندم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه پژوهشی گروه زراعت پردیس کشاورزی دانشگاه تهران در سال 1395 به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش شامل دو تیمار شوری شاهد (1/2دسی زیمنس بر متر) و کلرید سدیم (16 دسی زیمنس بر متر) و هفت ژنوتیپ گندم شامل ارقام روشن، اینیاء-66، مهدوی، خزر-1، کرج-2، قدس و شعله بود. طبق نتایج آزمایش، تنش شوری، کاهش محتوای نسبی آب، عملکرد، اجزای عملکرد و نسبت پتاسیم به سدیم را در تمام ژنوتیپ ها به همراه داشت، درحالی‌که غلظت سدیم و انتقال مجدد کربوهیدرات های محلول در آب تحت شرایط تنش افزایش یافت. بالاترین میزان محتوای نسبی آب و انتقال مجدد کربوهیدرات ها و همچنین تعداد دانه در شرایط شوری، در ارقام متحمل روشن و اینیاء-66 مشاهده شد. همچنین، رقم متحمل روشن، بالاترین غلظت پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم تمامی اندام های هوایی را به خود اختصاص داد، درحالی‌که رقم قدس و شعله، به‌عنوان ارقام حساس، بیشترین وزن دانه و همچنین بالاترین تجمع غلظت سدیم را در تمام اندام های هوایی خود داشتند. نتایج آزمایش نشان داد که توان رقم در انتقال مجدد کربوهیدرات های محلول، یکی از صفات تعیین کننده تحمل به تنش شوری است و این صفت می تواند برای ارزیابی تحمل ارقام مختلف گندم به تنش شوری در پژوهش های آتی مورد استفاده قرار گیرد.

Evaluation of soluble carbohydrates remobilization and some physiological traits of different bread wheat (Triticum aestivum L.) cultivars under salt stress and non-stressed conditions

To study the effect of salinity stress on some physiological traits in wheat cultivars (Triticum aestivum L.), a factorial experiment based on randomized complete block design with three replicates was performed at 2017 in the research greenhouse of Agronomy Department, University of Tehran. Salinity treatments at two levels; control (1.2 dS/m) and sodium chloride treatment (16 dS/m) and seven wheat cultivars, Rowshan, Inia-66, Mahdavi, Khazar-1, Karaj-2, Ghods and Shole were the experimental treatments. According to the results, relative water content, yield and its components and potassium/sodium ratio decreased in all genotypes while Na+ content and remobilization of carbohydrates were increased. Salt resistant varieties, Roshan and Inia-66, had the highest level of relative water content, remobilization of soluble carbohydrates and number of grains per spike. In addition, Roshan cultivar showed the highest potassium concentration and K+/Na+ in the shoots, while Ghods and Sholeh as sensitive cultivars had the highest sodium concentration in the shoots. Findings showed that the ability of a cultivar to remobilize soluble carbohydrates is one of the traits that determine salt stress tolerance, hence, this trait is suitable for evaluating salt tolerance of wheat cultivars in the future investigations.