کاربرد جیبرلین و اسید آسکوربیک به منظور کاهش خسارت زوال بذر آفتابگردان‌ (helianthus annuus l.) تحت دو شرایط قبل و بعد از زوال

بذر آفتابگردان به لحاظ داشتن مقادیر بالای اسیدهای چرب، مستعد زوال است و خسارت های ناشی از زوال، سبب کاهش کیفیت بذر و گیاهچه تولیدی خواهد شد. به‌منظور مقایسه نقش کاربرد پرایمینگ بذر با جیبرلین و اسید آسکوربیک تحت دو شرایط قبل و بعد از زوال بذر آفتابگردان رقم برزگر، آزمایشی در سال 1395 به صورت گلدانی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان انجام شد. مدل آماری آزمایش، فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بود. فاکتور اول، زمان کاربرد پرایمینگ در دو سطح (پرایمینگ قبل از زوال و پرایمینگ بعد از زوال بذر) و فاکتور دوم، تیمارهای پرایمینگ در شش سطح (هیدروپرایمینگ، جیبرلین ppm 50 و ppm 75، آسکوربیک اسید ppm 100و  ppm150، جیبرلین ppm50 + اسیدآسکوربیک ppm 100و شاهد پرایم نشده) بود. برای اعمال زوال بذر، از روش پیری زودرس (72 ساعت در دمای 43 درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی 100 درصد) استفاده شد. نتایج نشان داد که به‌طورکلی پرایمینگ بعد از زوال بذر در مقایسه با پرایمینگ قبل از زوال آن، برای بهبود صفاتی نظیر سرعت ظهور گیاهچه، سرعت رشد گیاهچه و وزن خشک گیاهچه بهتر بود (p<0.05)؛ هرچند برای صفات دیگری نظیر درصد ظهور و طول ریشه گیاهچه، بین زمان پرایمینگ و تیمار پرایمینگ اثر متقابل وجود داشت و برای این صفات نیز به‌طورکلی پرایمینگ بعد از زوال بذر، موثرتر بود(p<0.05). هیدروپرایمینگ بعد از زوال بذر توانست درصد و سرعت ظهور گیاهچه را افزایش دهد و تیمار جیبرلین ppm 75 نیز توانست سرعت رشد گیاهچه و تجمع ماده خشک آن را به‌طور معنی‌داری بهبود بخشد. بنابراین، هیدرو پرایمینگ و جیبرلین در غلظت ppm 75، به عنوان تیمار برتر برای بهبود کیفیت بذرهای زوال یافته آفتابگردان قابل توصیه هستند.

Gibberellin and ascorbic acid applications to mitigate seed deterioration damage in sunflower (Helianthus annuus L.) before and after seed aging conditions

AbstractBecause of high levels of fatty acids, sunflower seed is susceptible to deterioration and damages caused by deterioration will reduce the quality of seed and seedling. To compare the effect of sunflower seed (cv. Barzegar) priming with gibberellin and ascorbic acid under two conditions, i.e. before and after the seed deterioration, an experiment was conducted in 2016 in the greenhouse of the Faculty of Agriculture, Lorestan University. The factorial pot experiment was performed based on a randomized complete block design with three replications. The first factor was the application time of priming in two levels (priming before and after seed deterioration) and the second factor was priming treatments in six levels (hydropriming, 50 and 75 ppm of gibberellin, 100 and 150 ppm of ascorbic acid, gibberellin 50 ppm + ascorbic acid 100 ppm and none primed control). Accelerated aging (72 h at 43 °C and 100% RH) was used to deteriorate the seed. The results showed that priming after seed deterioration in comparison with priming before deterioration was more efficient to improve traits such as seedling emergence and growth rate and seedling dry weight (p<0.05). However, for other traits such as emergence and seedling root length, there was an interaction between priming time and treatments; for these traits, priming after seed deterioration was generally more effective than priming before deterioration (p<0.05). Hydropriming after seed deterioration significantly improved percentage and rate of seedling emergence; and 75 ppm of gibberellin could improve seedling growth rate and dry matter accumulation. Therefore, 75 ppm of gibberellin and hydropriming are suggested for improving the quality of sunflower deteriorated seeds.