تاثیر تنش خشکی و کاربرد اسید هیومیک بر عملکرد کمی، رنگدانه‌های فتوسنتزی و مقادیر عناصر معدنی دانه آفتابگردان

در یک سیستم کشاورزی پایدار، استفاده از نهاده‌های آلی همانند اسید هیومیک، کمترین آسیب را به محیط زیست وارد می‌کند و در عین حال با فعالیت شبه هورمونی خود، جذب آب، مواد معدنی و در نهایت عملکرد گیاهان زراعی را افزایش می‌دهد. به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی و اسید هیومیک بر عملکرد کمی و برخی خصوصیات کیفی آفتابگردان رقم هیبرید فرخ، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی شاهرود انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در سه سطح: شاهد (اعمال 100درصد نیاز آبی)، تنش ملایم (اعمال80 درصد نیاز آبی) و تنش زیاد (اعمال 60 درصد نیاز آبی) به عنوان  فاکتور اصلی و  کاربرد اسید هیومیک در پنج سطح شامل: شاهد (عدم مصرف)، محلول پاشی با دو غلظت 1.5 و 3 گرم اسید هیومیک در لیتر آبومصرف خاکی با دو میزان 15 و 30 کیلوگرم در هکتار به عنوان  فاکتور فرعی لحاظ شدند. نتایج نشان داد تنش خشکی موجب کاهش عملکرد دانه به میزان 45.5 درصد، وزن هزار دانه (26.7 درصد)، قطر طبق (23.3 درصد)، قطر ساقه (25.9 درصد)، عملکرد بیولوژیکی (44.6 درصد)، درصد فسفر دانه (16.2)، مقادیر کلروفیل b (50.7) و کاروتنوئید در برگ به میزان 29.8درصد شد. در این بین استفاده از اسیدهیومیک در هر دو شکل محلول پاشی و خاک مصرف با تاثیر معنی دار بر ارتفاع بوته، قطر طبق، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکیدرصد، مقادیر کلروفیل a و درصد عناصر فسفر و پتاسیم در دانه، سبب افزایش این صفات شد. با توجه به نتایج به دست آمده می توان بیان کرد که اسید هیومیک می تواند سبب کاهش اثرات سوء تنش خشکی بر آفتابگردن شود. در وهله اول مصرف خاکی 30 کیلوگرم در هکتار و در وهله دوم محلول پاشی 1.5 گرم اسید هیومیک در لیتر آب از بیشترین کارایی در بهبود عملکرد برخوردار بود.

The Effect of drought stress and application of humic on quantitative yield, photosynthetic pigments, and mineralnutrients content in sunflower seeds

Abstract In a sustainable agricultural system, the utilization of organic matters such as humic acid had the minimum damage to the environment and with its hormonal like activity; it can absorb water, mineral nutrients, and ultimately increase crop yields. To investigate the effect of humic acid on quantitative yield and some qualitative characteristics of sunflower (Var. Farrokh Hybrid) under drought stress, a split-plot experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications at Shahroud Agricultural Research Center, Shahroud, Iran. Treatments were three levels of drought stress: control (irrigation by 100% water requirement), mild stress (irrigation by80% water requirement) and high tension (irrigation by 60% water requirement) as the main plots and five levels of humic acid: control (no humic acid), two concentrations of foliar application (1.5 and 3 gr/ liter of water), two levels of field application (15 and 30 kg/ha) as a subplots. Results showed that drought stress reduced grain yield (45.5%), 1000-seed weight (26.7%), head (23.3%) and stem diameters (25.9%), biological yield (44.6%), seed phosphorus (16.2%), and leaf chlorophyll “b” (50.7%) and carotenoids (29.8%). Foliar and soil applied humic acid had significant effects on plant height, head diameter, grain yield, biological yield, chlorophyll “a,” and P and K percentages in seeds and increased them. According to the results, it can be concluded that the application of humic acid can reduce the effects of drought stress on sunflower. At first, the application of 30 kg/h of humic acid and next, 1.5 gr humic acid /liter of water had the highest efficiency in improving the sunflower yield under water stress conditions.