ارزیابی برخی صفات زراعی و عملکرد لاین‌های جهش‌یافته برنج در نسل‌های m2- m5 در اراضی شور مازندران

تنش شوری، یکی از مشکلات رو به رشد شالیزارهای استان مازندران است. جهت دستیابی به لاین‎های کیفی برنج با قابلیت کشت در اراضی مستعد شوری، بذرهای ارقام طارم محلی، حسنی و عنبربو با دزهای 200، 250 و 300 گری اشعه گاما پرتوتابی شدند. با کشت بذرهای پرتوتابی شده در سال 1390، تعداد 22000 خوشه انتخاب شدند. در سال 1391، تمامی این خوشه‌ها به تفکیک دُز و رقم، در زمینی با شوری خاک بین چهار تا شش دسی‎زیمنس، به تعداد 10 الی 15 بوته برای هر موتانت، نشاکاری شدند. گزینش از بین لاین‌های جهش‌یافته نسل دوم (m2) ارقام طارم محلی، حسنی و عنبربو و بر اساس عملکرد دانه، زود‎رسی، تیپ خوشه و ارتفاع بوته انجام شد و تعداد 432 بوته انتخاب شدند. در سال سوم، 134 لاین جهش‌یافته نسل سوم بر اساس ارزیابی مزرعه‌ای انتخاب شدند (m3). 134 خوشه انتخابی همراه با شاهدها، در یک قطعه زمین شور (پنج تا هشت دسی‌زیمنس بر متر) در قالب طرح آگمنت (حجیم شده) در منطقه جویبار کشت شدند.در مرحله گلدهی، صفات ارتفاع بوته، تعداد خوشه در کپه و تعداد روز تا 50% گلدهی، ثبت شدند و در مرحله رسیدن، با برداشت ده خوشه به‌طور تصادفی، اجزای عملکرد اندازه‎گیری شد و در نتیجه، 30 لاین جهش‌یافته بر اساس صفات زراعی و عملکرد دانه انتخاب شدند. خوشه‌های انتخابی در سال 1394 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. دو لاین 3214 و 3215، بیشترین عملکرد را در شرایط شوری داشتند. از 15 لاین جهش یافته نیز در حد یک تا چند خوشه برداشت شد.

Agronomical characteristics of M2 M5 mutants of rice in Saline paddy fields of Mazandaran

Salinity stress is one of the spreading problems in the paddy fields of Mazandaran Province, north of Iran. In order to develop rice cultivars with good quality and salinity tolerance, seeds of Tarom Mahali, Hasani and Anbarboo varieties of rice were irradiated with gamma ray at 200, 250 and 300 gray. After sowing the irradiated seeds, 22000 panicles were selected in 2011. In 2012, the selected panicles along with check varieties, namely Tarom Mahali, Hasani and Anbarboo, were planted at a saline field in Bahnamier, Mazandaran, with a soil salinity of 4 6 ds/m, 15 seedlings per mutant. Selection of M2 mutants, based on yied, early maturity, panicle type and plant height, resulted in 430 selected M2 mutants in 2012. 134 of M3 mutants were selected using the same criteria. In 2014, the selected M3 mutants along with check varieties were planted in a saline field at Juibar, Mazandaran under an augmented block design. At flowering stage, plant height, number of panicles per hill, and days to 50% of flowering were recorded. At maturity stage, ten panicles were randomly harvested from each plot and yield components were measured. In that year, based on agronomical characteristics, 30 lines were selected. In 2015, selected lines were planted with four replications as a randomized complete blocks design. Two mutants, namely 3214 and 3215 had the highest salinity tolerance. One to few panicles were harvested from 15 other mutants