پاسخ کارایی مصرف نیتروژن و برخی صفات زراعی گندم زمستانه به مقدار، زمان و روش مصرف نیتروژن

به منظور بررسی پاسخ کارایی مصرف نیتروژن و برخی صفات زراعی گندم زمستانه به مقدار، زمان و روش مصرف کود نیتروژن این آزمایشی در سال زراعی 90-1389 در مزرعه آموزشی تحقیقاتی دانشگاه پیام نور اراک به صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اول زمان مصرف کود اوره در سه سطح شامل (مصرف نصف کود در زمان کاشت + مصرف نصف کود در مرحله پنجه‌دهی)، (مصرف نصف کود در مرحله پنجه‌دهی + مصرف نصف کود در زمان ساقه‌دهی)، (مصرف نصف کود در زمان ساقه‌دهی + مصرف نصف کود در زمان سنبله‌دهی)، عامل دوم مقدار مصرف کود اوره در دو سطح شامل (مصرف 150 و 300 کیلوگرم در هکتار) و عامل سوم روش مصرف کود اوره نیز در سه سطح (خاک مصرف، آب مصرف و روش محلول‌پاشی روی برگ‌ها) بود. اثر مقدار مصرف نیتروژن بر ارتفاع ساقه، طول پدانکل، طول سنبله، تعداد دانه در متر مربع، عملکرد بیولوژیکی سنبله و کارایی مصرف نیتروژن معنی‌دار بود. همچنین روش‌های مختلف مصرف کود اوره بر صفات ارتفاع ساقه، طول سنبله، تعداد سنبله در متر مربع، عملکرد اقتصادی سنبله، شاخص برداشت سنبله، وزن هکتولیتر دانه و کارایی مصرف نیتروژن نیز تاثیر معنی‌داری داشتند. در مقایسه ترکیب های تیماری، مصرف کود اوره به‌صورت محلول‌پاشی با میانگین 150.4 درصد و مصرف نیتروژن با آب آبیاری با میانگین 14.07 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین مقدار کارایی مصرف نیتروژن را به خود اختصاص دادند.

Response of nitrogen use efficiency and agronomic characteristics of winter wheat to rate, time and method of nitrogen application

In order to evaluate of nitrogen use efficiency and agronomic characteristics of winter wheat to rate, time and method of nitrogen application, this study was carried out in the field of Payaam Nour Arak University in Markazi province in 2011. A factorial arrangement of treatment in a randomized complete block design with three replications was used. Factors were included 1 time of nitrogen application (T1= 50% of nitrogen in sowing date + 50% of nitrogen in tillering stage, T2= 50% of nitrogen in tillering stage + 50% of nitrogen in stem elongation, T3= 50% of nitrogen in stem elongation + 50% of nitrogen in heading stage), 2 rate of nitrogen application (R1= 150 kg ha 1 urea, R2= 300 kg ha 1 urea) and 3 method of nitrogen application (M1= mix with soil, M2= using by irrigation, M3= foliar application). Each plot consisted of 4 rows, 5 m long. Results indicated that the using time affected on the characteristics such as: stem height, peduncle and spike length, number of spike per m 2, number of grain per m 2, spike biological yield, economical yield of spike, and nitrogen use efficiency significantly. The effect of nitrogen rate was significant on stem height, peduncle and spike length, number of grain per m 2, spike biological yield and nitrogen use efficiency, too. Results indicated that the nitrogen use efficiency was significantly higher than of other treatments in foliar application of urea fertilizer (150.4 %) and using nitrogen by irrigation (14.07 %).