شناسایی نواحی ژنگانی کنترل‌کننده صفات فیزیولوژیک و ریخت شناسی گندم نان در شرایط تنش گرمای انتهای فصل

به‌منظور شناسایی نواحی ژنومی اصلی و اپیستاتیک و اثر متقابل آن‌ها با محیط برای برخی صفات فیزیولوژیک و مورفولوژیک گندم، آزمایشی با 167 لاین خویش آمیخته نوترکیب به همراه والدین آن‌ها (‘‘babax و ‘serim82’) در سال زراعی 95-1394 در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزی سیستان اجرا گردید. آزمایش در قالب دو طرح آلفا لاتیس با دو تکرار در دو شرایط نرمال و تنش گرمای انتهای فصل اجرا شد‌. صفات روز تا رسیدگی، دوره پر شدن دانه، حداکثر کارایی فتوسیستمii، پایداری غشاء سیتوپلاسمی، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه و وزن هزار دانه اندازه‌گیری شدند. اثر ژنوتیپ برای کلیه صفات مورد مطالعه معنی‌دار بود و بیشترین میزان همبستگی بین عملکرد دانه و حداکثر کارایی فتوسیستمii (**0.86=r) مشاهده شد. تجزیه qtl به روش ترکیبی بر اساس مکان‌یابی فاصله‌ای مرکب (mcim) انجام گرفت. برای صفات مورد مطالعه درمجموع سی qtl اصلی مکان‌یابی شد. واریانس فنوتیپی توجیه شده به‌وسیله این qtl ‌ها از 7.04 درصد برای دوره پر شدن دانه تا 19.41 درصد برای وزن هزار دانه متغیر بود. مکان ژنی qtgw7d درمجاورت نشانگر acc/cat-10 به‌عنوان یک qtl بزرگ اثر (19.41=r2) شناسایی شد و پس از تعیین اعتبار می‌تواند در گزینش به کمک نشانگر برای ایجاد ارقام گندم متحمل به گرما مورد استفاده قرار گیرد.