تاثیر برگ‌زدایی بر انتقال دوباره و کارایی انتقال مواد در رقم‌های گندم نان در شرایط تنش کم‌آبی

به منظور ارزیابی تاثیر برگ زدایی بر میزان انتقال دوبارۀ موادپروده در گندم در شرایط تنش کم آبی، آزمایشی مزرعه ای به‌صورت کرت های دوبار خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه شیراز در سال زراعی 93-1392 اجرا شد. تیمارها شامل رژیم آبیاری: آبیاری مطلوب و قطع آبیاری در مرحلۀ گلدهی به عنوان عامل اصلی، رقم‌های گندم پیشتاز، چمران و مرودشت به عنوان عامل فرعی و سطوح برگ زدایی: بدون برگ زدایی و برگ زدایی در اواسط مراحل ساقه روی یا گلدهی به عنوان عامل فرعی فرعی بودند. نتایج نشان داد، برگ زدایی به ویژه در مرحلۀ ساقه روی باعث کاهش معنی دار عملکرد دانه (پیشتاز 19.2 درصد، چمران 24.7 درصد و مرودشت 24.9 درصد) شد. بیشترین انتقال دوباره از تیمار برگ زدایی در ساقه‌روی مشاهده شد، به طوری که برگ‌زدایی در ساقه روی به ترتیب باعث افزایش 1.6 و 1.4 برابری سهم ذخایر ساقه و سنبله در عملکرد شد، هرچند منجر به جبران افت عملکرد ناشی از برگ زدایی نشد. رقم های پیشتاز و مرودشت به ترتیب بیشترین و کمترین انتقال دوباره را به خود اختصاص دادند. تنش کم‌آبی موجب افزایش انتقال دوباره و سهم نسبی ذخایر ساقه و سنبله در عملکرد شد، به گونه‌ای که سهم نسبی ساقه و سنبله در عملکرد دانه در شرایط مطلوب به ترتیب برابر با 9.1 و 6.8 درصد و در شرایط تنش کم‌آبی به ترتیب15.2 و 26.3 درصد بود.، در این میان سهم نسبی رقم پیشتاز بیشتر بود. به طورکلی، نتایج این پژوهش نشان داد، اعمال تیمارهای تنش کم‌آبی و برگ زدایی به ویژه در اوایل فصل، انتقال دوبارۀ ذخایر پیش از گلدهی و سهم نسبی ساقه و سنبله در عملکرد دانه را افزایش داد.