تاثیر سطوح مختلف برخی از انواع تنظیم‌کنندۀ رشد اکسین بر ریشه‌دهی قلمۀ یونجه (medicago sativa l.)

یونجه یک گیاه دگرگرده‌افشان است، به‌طوری‌که نگهداری و افزونش مواد گیاهی انتخاب‌شده در برنامه‌های اصلاحی از راه بذر امکان‌پذیر نیست. افزونش رویشی گیاهان انتخاب‌شده از راه قلمه، افزونش سریع و قابل‌اعتماد همسانه (کلون)‌های یونجه را امکان‌پذیر می‌کند. در این پژوهش ریشه‌زایی قلمه‌های سه بوم‌جور (اکوتیپ) نیک‌شهری، همدانی و سکوئل را پس از قرار گرفتن در سطوح مختلف محلول‌های تنظیم‌کنندۀ رشد اکسین، ایندول استیک اسید (iaa) و ایندول بوتریک اسید (iba) در غلظت‌های 0 (شاهد)، 25، 50، 100، 200 و400 mgl1 به مدت‌زمان 8، 16 و 24 ساعت بررسی شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایۀ بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام یافت. نتایج تحقیق نشان داد، هیچ ریشه‌ای در تیمار بدون تنظیم‌کنندۀ رشد تولید نشد، درحالی‌که در همۀ سطوح دیگر ریشه‌زایی القا شد. تفاوت معنی‌داری بین نوع اکسین iaa و iba و همچنین مدت‌زمان قرار گرفتن در محلول اکسین مشاهده نشد. اگرچه قلمه‌هایی که در محلول اکسین به میزان mgl1 100 به مدت 16 ساعت قرار گرفته بودند. بیشترین میزان ریشه‌زایی و توسعۀ ریشه را نشان دادند. در بین بوم‌جور‌های یونجۀ بررسی‌شده، مشخص شد که بوم‌جور نیک‌شهری بیشترین میزان ریشه‌زایی را در بین تیمارهای مورد بررسی دارد. بنابراین افزونش برون شیشه‌ای از راه قلمه، به‌عنوان روشی سریع، کارآمد و ارزان نسبت به دیگر روش‌های افزونش رویشی می‌تواند در برنامه‌های بهنژادی یونجه مانند تولید رقم (واریته)‌های مصنوعی، دورگ (هیبرید)، نگهداری و افزونش نسل‌های خودبارورشده در شرایط گلخانه استفاده شود.

Effects of different auxin solutions on rooting of Alfalfa (Medicago sativa L.) cuttings

Alfalfa is a crosspollinating forage crops, so that maintenance and multiplication of selected plant material from breeding programs through seed is impossible. Vegetative propagation of selected plants through cutting allows rapid and reliable multiplication of alfalfa clones. This study examined the root development of three ecotypes of alfalfa cuttings after dipping in two auxin’s growth regulators, IAA (Indole acetic acid) and IBA (indole butyric acid) different solutions include 0, 25, 50, 100, 200 and 400 mgl1 for 8, 16 and 24 hours. The study was performed in a split split split design with three replications. The results indicated that untreated cuttings with regulators produced no roots, while, all auxin treatments stimulated rooting on almost cuttings. Dipping treatments in 100mgl1 of auxin solutions for 16 hour produced better root development than others. Among studied alfalfa ecotypes, Nikshahri showed highest rooting development. This method is more rapid, efficient and costeffective than other vegetative reproduction methods in alfalfa which can be utilized in breeding programs such as producing synthetic and hybrid varieties and also maintenance and reproduction of different selfing generations in alfalfa.