بررسی سازگاری و پایداری عملکرد رقم‌ها و رگه‌های سویا در چهار منطقه ایران

به منظور بررسی سازگاری و پایداری عملکرد 20 ژنوتیپ سویا در چهار منطقه (کرج، گرگان، خرم‌آباد و دشت مغان) پژوهشی به صورت طرح بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. صفات اندازه‌گیری‌شده شامل شمار روز از جوانه زنی تا گلدهی، تشکیل غلاف، پر شدن کامل دانه و رسیدن کامل دانه، ارتفاع بوته (سانتی‌متر)، شمار گره در ساقه، عملکرد دانه در هر بوته (گرم)، وزن صددانه (گرم)، شمار شاخه فرعی، شمار غلاف در بوته، عملکرد (کیلوگرم در هکتار) بودند. ژنوتیپ‌ها 13.46درصد و محیط 56.02درصد از مجموع مربعات کل را به خود اختصاص دادند، درحالی‌که اثر متقابل ژنوتیپ× محیط 30.52درصد از تغییرپذیری‌های کل را به خود اختصاص داد که حدود 2.5 برابر میزان تغییرپذیری‌های اثر ژنوتیپ بود و این گویای تفاوت‌های اساسی در پاسخ ژنوتیپی در چهار محیط می باشد. معنی‌دار شدن محیط و ژنوتیپ‌ها در سطح احتمال 1 درصد نشان از  وجود اختلاف بین ژنوتیپ‌ها در میانگین همه محیط‌های آزمایش داشت. به منظور تجزیه اثر متقابل ژنوتیپ× محیط با استفاده از مدل ammi، تجزیه به مولفه‌های اصلی روی ماتریس باقی‌مانده صورت گرفت که مولفه‌های اصلی اول و دوم در سطح احتمال 1 درصد معنی‌دار شدند. مولفه اصلی اول ipca1 (56/56) درصد و مولفه اصلی دوم ipca2 (31.11) درصد از مجموع مربعات اثر متقابل را به خود اختصاص دادند که این دو مولفه در مجموع 87.67درصد از مجموع مربعات اثر متقابل را توجیه کردند. کمترین میزان عملکرد دانه مربوط به گرگان بود. بر پایه مشخصه (پارامتر) ارزش پایداری (asv) ammi  می‌توان ژنوتیپ‌های 5، 15، 18 و 13 را به ترتیب با عملکردهای60 .2676، 2545.19 ،94 .2610 و44. 2575 کیلوگرم در هکتار به عنوان بهترین ژنوتیپ‌ها معرفی کرد.