تجزیۀ تنوع ژنتیکی در صفات زراعی ژنوتیپ‌های نخود (cicer arietinum l.) با استفاده از روش‌های آماری چند متغیره

به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی در ژنوتیپ های نخود زراعی، 57 ژنوتیپ مختلف نخود به همراه شش شاهد (جم، کوروش، هاشم، آزاد، آرمان، بومی) در دو سال در سال های زراعی 94-1392 در منطقۀ شهربابک کشت شدند و صفات زراعی روز از کاشت تا گلدهی، شمار کل غلاف ها در بوته، شمار غلاف‌های پر و خالی در هر بوته، شمار دانه در بوته، عملکرد در بوته ، وزن خشک بوته، شاخص برداشت و وزن صددانه اندازه‌گیری شدند. بیشتر صفات، دامنۀ گسترده‌ای از تغییرپذیری‌ها را نشان دادند که بیانگر وجود تنوع بالا در ژنوتیپ های مورد بررسی بود. بالاترین ضریب تغییرپذیری برای صفت شمار غلاف پر در بوته (35.56 درصد) و پایین ترین ضریب تغییرپذیری فنوتیپی، برای صفت شمار روز از کاشت تا گلدهی (7.50 درصد) مشاهده شد. ژنوتیپ ها در سه خوشه (کلاستر) گروه‌بندی شدند. در تجزیه به عامل ها  پنج عامل، 89.9 درصد از کل تغییرپذیری بین داده ها را توجیه کردند. تجزیۀ رگرسیون مرحله ای نشان داد که صفات شمار غلاف پر در بوته، شاخص برداشت، وزن خشک زیست‌تودۀ (بیوماس)  بوته و وزن صددانه بیشترین تاثیر را بر عملکرد داشتند. در نهایت، بر پایۀ مجموع رتبۀ ژنوتیپ‌ها در صفاتی که بیشترین تاثیر را  بر عملکرد داشتند و همچنین شاخص پایداری عملکرد، ژنوتیپ های mahan (606)، ilc482، esfahan(478) و uromyeh (129) انتخاب شدند تا مجددا همراه با نمونۀ بومی شهربابک در یک آزمایش تکرار دار در منطقۀ شهربابک کشت ‌شده و بهترین ژنوتیپ برای منطقه انتخاب و معرفی شود.