بررسی اثرات جانبی برداشت بی رویه آب های زیرزمینی بر بازار پسته ایران

مهم ترین هدف این مطالعه بررسی اثر هزینه های جانبی ناشی از برداشت بی رویه ی آب های زیرزمینی برای تولید محصول پسته بر بازار پسته ایران است. ابندا تابع تقاضای صادرات و تقاضای داخلی پسته همراه با تابع عرضه ی آن با و بدون در نظر گرفتن هزینه های جانبی برداشت بی رویه-ی آب های زیرزمینی برای دوره ی 90-1359 برآورد گردید و سپس در قالب یک مدل برنامه‌ریزی ریاضی آثار هزینه های جانبی بر متغیرهای کلیدی و رفاه بررسی شد. نتایج نشان داد که هزینه‌های جانبی برداشت بی رویه ی آب‌های زیرزمینی در تولید پسته موجب انتقال منحنی عرضه به سمت بالا و چپ می‌شود. بنابراین عرضه ی فعلی پسته به دلیل در نظر نگرفتن هزینه‌های جانبی، بیش از حد بهینه است. از سوی دیگر قیمت‌های بازار کمتر از قیمت‌های بهینه اجتماعی است. بر این اساس با لحاظ هزینه‌های جانبی مقدار متغیرهای قیمت افزایش و متغیرهای مقدار تولید و عرضه، تقاضای داخلی و صادرات کاهش یافته است. در نهایت با لحاظ کل هزینه های جنبی، رفاه مصرف‌کننده، رفاه تولیدکننده، درآمد صادراتی و در مجموع رفاه کل جامعه در کوتاه‌مدت کاهش یافت. قطعا لحاظ این هزینه‌های جنبی مانع از برداشت بی رویه ی منابع آب زیرزمینی و افزایش ارزش حال منافع حاصل از آن در بلندمدت خواهد شد.طبقه بندی jel: c2, q2, q5, o13