پایش و ارزیابی تاب‌آوری اقتصادی باغداران بخش مرکزی شهرستان ملکان با استفاده از روش کیو (q) تحلیل عاملی

مقدمه و هدف: تاب‌آوری یکی از مهم‌ترین موضوعات برای رسیدن به پایداری است، که به منزله راهی برای تقویت جوامع با استفاده از ظرفیت‌های آن‌ها مطرح است. در واقع بالا بردن تاب‌آوری جوامع روستایی برای اجتناب از زیان‌های اقتصادی و اجتماعی مهم بوده و منجر به بازیابی آسان‌تر بعد از وقوع بلایای طبیعی می‌شود. از این‌رو تحقیق حاضر با هدف تبیین و تحلیل فضایی-مکانی تاب‌آوری اقتصادی باغداران بخش مرکزی شهرستان ملکان انجام گرفته است.مواد و روش ها: برای رتبه‌بندی روستاها از نظر تاب‌آوری اقتصادی از روش saw استفاده شده است. برای مطالعه دقیق ذهنیت‌ها در خصوص عوامل موثر در تاب‌آوری اقتصادی روستاهای بخش مرکزی شهرستان ملکان نیز از روش ترکیبی کیو (q) و تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد.یافته ها: مطالعه وضعیت تاب‎‌آوری اقتصادی روستاهای مورد مطالعه نشان داد، روستاهای آروق، قوریجان، عباس‌آباد، تازه قلعه و لکلر در رتبه‌های اول تا پنجم تاب‌آوری اقتصادی قرارگرفته‌اند و نسبت به سایر روستاهای بخش مرکزی از نظر تاب‌آوری اقتصادی در شرایط مطلوبی قرار دارند. در میان مهمترین عوامل تاثیرگذار بر تاب‌آوری اقتصادی نیز، وجود فرصت‌های شغلی، امکان فرآوری محصولات باغی با مقدار ویژه 4.23 و درصد واریانس 26.46 مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بوده‌اند.بحث و نتیجه گیری: 1) وجود فرصت‌های شغلی، امکان فرآوری محصولات باغی 2) سهولت دسترسی به بازارهای خرید و فروش محصولات باغی 3) سهولت دسترسی و وجود منابع آبی کافی 4) حمایت دولت از کشاورزان و اعطای تسهیلات کم بهره بیشترین تاثیر را در افزایش تاب‌آوری اقتصادی روستاهای بخش مرکزی شهرستان ملکان داشته‌اند که می‌بایست در آینده بیشتر در دستور کار سیاستگذاران و برنامه‌ریزان توسعه روستایی قرار گیرند.

monitoring and evaluation of economic resilience of gardeners in the central part of malekan city using q method of factor analysis

resilience is one of the most important issues to achieve sustainability, which is a way to strengthen communities by using their capacities. in fact, raising the resilience of rural communities is important to avoid economic and social losses and leads to easier recovery after natural disasters. therefore, the present study was conducted with the aim of explaining and analyzing the spatial-spatial economic resilience of gardeners in the central part of malekan city.materials and methods: saw method has been used to rank villages in terms of economic resilience. then, in order to study the mentalities regarding the effective factors in the economic resilience of the villages in the central part of malekan city, the combined q method and exploratory factor analysis were used.