تحلیل قدرت بازاری بازیگران زنجیره عرضه سبزیجات: مطالعه موردی شهر تهران

مقدمه و هدف: سبزیجات بخش مهمی از سبد غذایی خانوارهای ایران را به خود اختصاص داده است که با توجه به نقش آن در تامین امنیت غذایی و حفظ سلامت جامعه، ضرورت دارد ساختار بازار این گروه از محصولات کشاورزی مورد بررسی قرار گیرد. لذا، هدف این پژوهش تحلیل قدرت بازاری و شناخت رفتار بازیگران زنجیره عرضه محصولات منتخب سبزیجات است. مواد و روش ها: بدین منظور داده های هفتگی محصولات منتخب سبزیجات شهر تهران در دوره زمانی 95-1390 در سه سطح (تولیدکننده، عمده فروشی و خرده فروشی) مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. یافته ها: یافته های تجربی مطالعه دربرگیرنده دو نتیجه اصلی است. نخست آنکه میان دو سطح عمده فروشی و خرده فروشی رفتار رقابتی وجود دارد و قدرت بازاری عمده فروشان در زنجیره توزیع محصولات فسادپذیر همانند سبزیجات بیش از خرده فروشان است. دوم آنکه ساختار بازار سبزیجات متفاوت از یکدیگر بوده و واکنش بازیگران زنجیره عرضه به تغییرات قیمتی ایجاد شده در هر حلقه در همه محصولات یکسان نیست. بحث و نتیجه گیری: پیشنهاد می شود که در سیاستگذاری های پیشرو به قدرت بازاری عمده فروشان در زنجیره توزیع سبزیجات و همچنین، تفاوت ساختار بازار و نقش هر یک از بازیگران زنجیره و نوع واکنش آنها به تغییرات در هر محصول توجه شود.

market power factors analysis of vegetable supply chain actors: a case study in tehran

introduction: the purpose of the present study is to analyze the market power and identify the behavior of the players in the supply chain of selected vegetable products. materials and methods: for this purpose, weekly data of selected vegetable crops in tehran during the period 2012-2017 were analyzed at three levels (producer, wholesale and retail). findings: the empirical findings of the study have two main implications. first, there is competitive behavior between the wholesale and retail levels, and the wholesale market power of the distribution chain of perishable products such as vegetables exceeds that of retailers. second, the vegetable market structure is different from one another, and supply chain actors do not have the same reaction to price changes in each chain in all products. conclusion: it is suggested that the leading policymakers focus on the market power of wholesalers in the vegetable distribution chain as well as the differences in market structure and the role of each chain actor and their response to changes in each product.