مدیریت بهینه آب آبیاری با تاکید بر بهره وری اقتصادی: مطالعه موردی : شبکه آبیاری و زه کشی مارون

مقدمه و هدف:مدیریت منابع آب آبیاری در بخش کشاورزی به عنوان مهمترین منبع تجدیدپذیر، اما محدود، یکی از مهمترین چالش های این قرن بوده و نگرانی هایی عمده در سرتاسر جهان بوجود آورده است. بنابراین، هدف این پژوهش مدیریت وتخصیص بهینه آب آبیاری در سناریوهای گوناگون جریان با تاکید بر بهره وری اقتصادی می باشد. در این راستا از روش برنامه ریزی تصادفی چند مرحله ای با پارامترهای بازهای برای توزیع بهینه آب در فصول گوناگون رشد و در شرایط عدم قطعیت استفاده شده است. بدین منظور، ابتدا داده های هیدرومتری از ایستگاه شبکه مارون در سال های 85 تا 95 گردآوری شد. مواد وروش ها: سپس بر اساس داده های تولیدی دبی، احتمال وقوع شدت جریان کم، متوسط و زیاد تعریف و مدل بهینه سازی برای تخصیص و توزیع آب بین فصول گوناگون رشد توسعه داده شده است. یافته ها: نتایج نشان داد میانگین شاخص بهره وری اقتصادی در شبکه ها برای دو حد پایین و بالا مدل بهینه سازی به ترتیب 16 و 19 درصد بیشتر از مقدار این شاخص در مدیریت فعلی ست ضمن اینکه مدیریت مصرف آب با توجه به کاهش 3 و 43 درصدی مصرف آب در حد پایین و بالا مدل بهینه سازی نسبت به مدیریت فعلی بهتر صورت گرفته است. بحث و نتیجه گیری: به کارگیری مدل بهینه سازی برای تخصیص بهتر منابع آب بمنظور بهبود مدیریت مصرف آب و افزایش بهره وری اقتصادی آب که از اجرای این مدل ها بدست می آیند.نیاز به ذخیره آب و افزایش بهره‌وری اقتصادی آب مصرفی در مدیریت منابع آب از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. لذا هدف مطالعه‌ی حاضر تخصیص بهینه آب آبیاری از طریق تعیین الگوهای کشت بهینه‌ی محصولات کشاورزی تحت سناریو‌های جریان مختلف در طول فصول رشد و در شرایط عدم قطعیت با استفاده از روش برنامه‌ریزی تصادفی چند مرحله ای با پارامترهای بازه‌‌ای و مقایسه بهره‌وری اقتصادی مصرف آب در این شرایط با شرایط فعلی می‌باشد. بدین منظور داده‌های هیدرومتری از ایستگاه شبکه مارون طی سالهای 85 الی 95 تهیه گردید. مدل بهینه سازی برای تخصیص و توزیع آب بین فصول مختلف رشد توسعه داده شده است. نتایج نشان داد میانگین شاخص بهره وری اقتصادی در شبکه‌ها برای دو حد پایین و بالا مدل بهینه سازی به ترتیب 16 و 19 درصد بیشتر از میزان این شاخص در مدیریت فعلی ست ضمن اینکه مدیریت مصرف آب با توجه به کاهش 3 و34 درصدی مصرف آب در حد پایین و بالا مدل بهینه سازی نسبت به مدیریت فعلی بهتر صورت گرفته است.

irrigation water optimal management with emphasis on water economic productivity: case study: irrigation and drainage networks of marun

introduction: management of irrigation water resources in the agricultural sector, as the most important renewable but limited resource, has been the most important challenge of the current century and has resulted in major concerns around the world. therefore, the aim of this study was to optimal management and allocation irrigation water under different inflow scenarios with emphasis on water economic productivity. in this regard, multi-stage stochastic programming model with interval parameters for optimal water distribution in different growing seasons and under uncertainty has been used. materials and methods: for this purpos, first hydrometric data were obtained from marun network station during 2006-2016. then based the produced discharge data, the probability of occurrence inflow intensity of low, moderate and high is defined and the optimization model has been developed for water allocation and distribution between different growing seasons. findings: the results showed that the average economic productivity index in the networks for both lower and upper bounds of the optimization model is 19 and 16 percent respectively higher than the current level in the current management, while water consumption management in the lower and upper bounds of the optimization model is better than the current management due to 34% and 3 % reduction in water consumption. conclusion: applying optimizing model for allocating water resources as for betterment of water consumption management and enhancing economic water productivity that is attained from running theses models.