تعیین ارزش اقتصادی و بهره‌وری آب در محصولات عمده ایرانشهر

آب یک نهاده مهم در تولید محصولات کشاورزی می باشد. به گونه‌ای که بخش کشاورزی به عنوان بزرگ‌ترین مصرف کننده آب در تمام دنیا می باشد. هدف این مطالعه، تعیین ارزش اقتصادی و بهره وری آب کشاورزی از دید تقاضاکنندگان با استفاده از رهیافت تابع تولید، در مزارع زیر کشت گندم و هندوانه در منطقه ایرانشهر در سال زراعی 97-96 می باشد. آمار و داده‌های مورد نیاز پژوهش که شامل نهاده های گوناگون مصرف شده برای تولید گندم و هندوانه (سطح زیرکشت (هکتار)، بذر مصرفی (کیلوگرم)، سم های مصرفی (لیتر)، کود شیمیایی (کیلوگرم)، مقدار آب مصرفی (مترمکعب)، هزینه آن ها، مقدار عملکرد و قیمت محصولات می باشد، از 80 کشاورز منطقه از راه نمونه گیری تصادفی و تکمیل پرسشنامه گردآوری و بمنظور تخمین مدل ها و انجام آزمون های مربوطه از نرم افزار اقتصاد سنجی eviews استفاده شد. برای تعیین ارزش اقتصادی آب، توابع انعطاف پذیر و انعطاف ناپذیر مورد استفاده قرار گرفت. پس از برآورد این توابع، بمنظور انتخاب بهترین شکل تابع تولید از فرض های کلاسیک و آزمون های اقتصاد سنجی استفاده شد. هم‌چنین، بر اساس شاخص های بهره وری مصرف آب کشاورزی (cpd،bpd  وnbpd) مقدار بهره وری برای این دو محصول محاسبه شد. بر اساس نتایج، تابع کاب داگلاس برای هر دو محصول به عنوان تابع برتر تقاضا انتخاب شد. قدر مطلق کشش خود قیمتی تقاضای مشتق شده آب برای گندم و هندوانه به ترتیب 13/1 و 27/1 بدست آمد که بزرگ‌تر از یک بودن مقدار این کشش نشان می دهد، سیاست های قیمتی می توانند عاملی مهم در کنترل مصرف غیر بهینه این نهاده با ارزش باشند. بهره وری نهایی تولید برای گندم و هندوانه به ترتیب87/0 و 2 محاسبه شد. ارزش اقتصادی آب برای گندم 12441 ریال به ازای هر متر مکعب آب و برای هندوانه 14000 ریال به ازای هر مترمکعب بدست آمد. نتایج شاخص های بهره وری نشان دادند هندوانه نسبت به گندم از شاخص بهره وری بالاتری برخوردار می باشد. بنابراین، با توجه به نتایج این پژوهش، کشت‌های با مصرف آب بالا و بازده اقتصادی پایین بایستی از الگوی کشت حذف شود. این کار هم باعث کاهش مصرف و استحصال آب شده و هم متضمن منافع اقتصادی بالا برای کشاورزان می باشد.

determination of economic value and water productivity in major products of iranshahr

the purpose of this study was to determine the economic and agricultural productivity of farmers using wheat and watermelon cultivation fields in iranshahr area in the 2017-2018 crop year. to determine the economic value of water, flexible and inflexible functions used. after the calculated these functions, in order to select the best production function were used of classical assumptions and econometric tests.based on the results, cobb-douglas function was selected as a higher function of demand. based on agricultural productivity utilization indices , the productivity of these two products was calculated. the absolute magnitude of the self-priced stretch of water demand for wheat and watermelon was 1.13 and 1.27, which was larger than the other. this greatly reduces the magnitude of costs, low cost policies can be valuable for controlling non-existing costs. the final production yields for wheat and watermelon were calculated to be 0.87 and 2 respectively. the economic value of water for wheat was 12441 and 14,000 rials per cubic meter. results of productivity indices showed that watermelon had higher productivity index than wheat.