اندازه‌گیری ریسک قیمت پسته و تعیین عوامل موثر بر آن در استان‌های مهم تولیدکننده پسته

تولید محصولات کشاورزی با ریسک هایی گوناگون روبه‌روست که یکی از مهم‌ترین آن‌ها ریسک قیمت می باشد. مدیریت این ریسک می تواند ضمن ایجاد درآمد مطئن تر برای کشاورزان، به پایداری تولید و امنیت غذایی در کشور کمک کند. هدف اصلی این پژوهش اندازه گیری ریسک قیمت پسته و شناسایی عوامل موثر بر آن می باشد. ابتدا با استفاده از شاخص بی ثباتی کوپاک، شاخص ضریب تغییرات استاندارد شده، درصد دامنه تغییرات و مدل های arima و garch  ریسک قیمت پسته برای کشور و استان‌های عمده تولید کننده اندازه گیری شد و استان ها از این نظر رتبه بندی شدند. سپس با استفاده از الگوهای اقتصادسنجی و الگوی پانل به تعیین عوامل موثر بر ریسک قیمت پسته پرداخته شد. در این مطالعه، استان های کرمان، یزد، سمنان، خراسان رضوی، خراسان جنوبی و خراسان شمالی مورد بررسی قرار گرفتند و از داده های دوره زمانی 931372 استفاده شد. نتایج پژوهش نشان دادند که شدت ریسک قیمتی پسته در طول زمان افزایشی بوده و محصول پسته در استان یزد کم ترین مقدار نوسان‌های قیمتی و در استان خراسان جنوبی بیش‌ترین مقدار نوسان‌های قیمتی را داشته است. هم چنین، متغیرهای قیمت جهانی پسته و نرخ ارز به ترتیب با ضرایب 7/0 و 2/1 اثر قابل ملاحظه و هم جهتی بر نوسان‌های قیمت پسته در داخل کشور دارند. بر اساس یافته‌های بدست آمده، ریسک قیمت پسته بیش‎تر ناشی از نوسان‌های نرخ ارز و قیمت های جهانی است، بنابراین، توصیه می شود ساز و کارهایی مناسب مانند ابزارهای نوین بازار بورس برای کاهش انتقال نوسان‌های این متغیرها به بازار محصولات کشاوررزی مورد بررسی و اجرا قرار گیرد.

Measuring Pistachio price risk and determining effective factors on it in the main producer provinces

The main aim of this project was to measure price risk of “Pistachios” and identifies its affecting factors. price risk of pistachio for country (Iran) and regions, which were major manufacturers of it, was measured by using Coppock index, coefficient of variability, ARIMA and GARCH methods and then these major manufacturers where ranked in this regard. Economic models and Panel patterns used to determine the effective factors on price risk of pistachio. In this study, the provinces of Kerman, Yazd, Semnan, Khorasan, South Khorasan and North Khorasan were investigated and the data have been collected during the period 19932014. Results indicated that the price risk of pistachio increased over time. And Yazd had the lowest price volatility and South Khorasan had the highest price risk. Global price variables of pistachio and exchange rate, with 0.7 and 1.2 respectively, had a significant effect on price volatility inside the country.