اثربخشی ذهن آگاهی طرحواره محور بر علائم اضطراب اجتماعی و اجتناب تجربه ای در دانش آموزان دختر تیزهوش دارای اضطراب اجتماعی

مقدمه: دانش آموزان تیزهوش به دلیل انتظارات و بار تحصیلی زیاد، دچار آسیب های روانشناختی می گردند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی مداخله ذهن آگاهی طرحواره محور بر علائم اضطراب اجتماعی و اجتناب تجربه ای در دانش آموزان دختر تیزهوش دارای اضطراب اجتماعی انجام شد.روش: روش پژوهش، ‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون پس‌آزمون با گروه کنترل و پیگیری یک ماهه بود. بدین منظور از بین دانش‌آموزان دختر تیزهوش 14 تا 18 ساله دارای اضطراب اجتماعی در سال تحصیلی1402 1401 شهر اصفهان که بر اساس مقیاس اضطراب اجتماعی نوجوانان لاجرکا، شناسایی می گردیدند؛ 38 نفر به روش نمونه گیری هدفمند، انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند(هر گروه 19 نفر). گروه آزمایش، 8 جلسه90 دقیقه ای مداخله ذهن آگاهی طرحواره محور را به صورت هفتگی دریافت نمود ، ولی گروه کنترل، تا پایان پژوهش، مداخله ای دریافت نکرد. دانش آموزان پرسشنامه اضطراب اجتماعی نوجوانان لاجرکا و اجتناب از تجربه گامز را در سه مرحله پیش‌آزمون پس‌آزمون و پیگیری تکمیل نمودند. داده ها با روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر، تحلیل شد.یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد، ذهن آگاهی طرحواره محور بر کاهش اضطراب اجتماعی و اجتناب تجربه ای در مرحله پس آزمون و پیگیری تآثیر معنادار دارد (0.001>p).نتیجه گیری: بنابر نتایج این پژوهش، می توان از مداخله ذهن آگاهی طرحواره محور جهت کاهش علائم اضطراب اجتماعی و اجتناب تجربه ای در نوجوانان تیزهوش استفاده نمود.

the effectiveness of schema oriented mindfulness on the social anxiety symptoms and experiential avoidance in gifted female students with social anxiety

introduction: gifted students suffer from psychological damage caused by heavy academic load.the present study was conducted with the aim of investigating the effectiveness of schema oriented mindfulness intervention on the social anxiety symptoms and experiential avoidance in gifted female students with social anxiety.method: the research method was experimental with pre test post test design with a control group and a one month follow up. for this purpose, among the 14 to 18 years old gifted female students with social anxiety in the academic year of 2022 2023 in the isfahan city, who were identified based on the la greca’s social anxiety scale for adolescent; 38 persons were selected by purposeful sampling and randomly assigned to two experimental and control groups (19 person in each group). the experimental group received 8 sessions of 90 minutes per week of schema oriented mindfulness but the control group did not receive any intervention until the end of the study. the students completed la greca’s adolescent social anxiety scale and gamez’s multidimensional experiential avoidance questionnaire in three stages: pre test, post test and follow up. the data were analyzed by the analysis of variance with repeated measurements method.results: the results of data analysis showed that schema oriented mindfulness has a significant effect on reducing social anxiety and experiential avoidance in the post test and follow up stages (p< 0.001).conclusion: according to the results of this research, schema oriented mindfulness intervention can be used to reduce the symptoms of social anxiety and experiential avoidance in gifted adolescents.keywords: social anxiety, mindfulness, schema, experiential avoidance, gifted