مبانی جمال شناسی از دیدگاه سعدی

در این مقاله از جمال‌شناسی آثار سعدی سخن رفته است. با مطالعه‌ی آثار سعدی در می‌یابیم که او هم مثل افلاطون به ملازمه‌ی خیر و زیبایی باور دارد و زیبایی را اسباب اصلاح نفوس آدمیان می‌داند. او به اخلاق و فضایل اخلاقی در آثار خویش عنایت داشته و دستورالعمل‌های خردمندانه‌ای برای سعادت انسان ارائه می‌دهد. نگاه عارفانه‌اش به اجزای هستی سبب می‌شود که «زیبایی» را آیتی از جمال حق بداند و بگوید خدا زیباست و چون عالم، بسط کمالات حق و ظهور اسماء و صفات خداست، پس عالم نیز زیباست. سعدی هماهنگ با ارسطو زیبایی را عبارت از تناسب اجزا می‌داند. در این دیدگاه او حسن ترکیب، اعتدال، لطافت، قامت خوش و موزونیت را دلیل زیبایی می‌داند. او گاه زیبایی را ذهنی،گاه عینی و گاه تلفیقی از این دو می‌داند، البته زیبایی ذهنی در آثار سعدی بسامد بالایی دارد. شالوده‌ی دیدگاه فلسفی و زیبایی شناختی سعدی را تقابل های دوگانه تشکیل می‌دهد. او با این شگرد به خوبی زبان سخن خویش را با عینیت زندگی پیوند داده است . سعدی در آثار خود به زیبایی امر والا نیز توجه دارد؛ او گاه از اندازه و حجم چیزها متحیر می‌شود و گاه از سهمگینی و مرموزی آن‌ها.

The Principles of Studying Beauty from the Perspective of Sa’di

Studying beauty was at first scientific or experimental cognition but it was then changed into a theoretical knowledge; eventually, in the eighteenth century, it became an issue in philosophy. The science of beauty includes the science of aesthetic and its belongings provide norms for the interests in community through analyzing the emotional value of society. In the range of the science of beauty, aesthetics is the outstanding value and concepts such as beauty, grace, majesty, nobility, and holiness are all its synonyms. In this paper, the works of Sa’di have been studied based on the philosophical aesthetics; it has been found that he, in line with other philosophers, has studied the material and spiritual influence of beauty. In his works, Sa’di, in line with Plato and Aristotle, believes in the goodness and beauty and believes beauty to be a tool to modify human; so, in his works, he credits to ethic and moral virtues and offers intellectual guidelines for human happiness. He knows beauty to be a sign of the beauty of God and says that God is beautiful and, because the world is beautiful, it is the extension of the right qualities and appearance of names and attributes of God; therefore, the world is beautiful which, this idea, derives from his mystical views to the elements of the universe. In line with Aristotle, Sa’di believes beauty to be the fitness of components. In his view, good composition, moderation, gentleness, good stature, and harmony are the reasons of beauty.