تحلیل روابط شخصیت‌ها در منظومه‌ی لیلی و مجنون نظامی

مساله‌ی اساسی این مقاله تحلیل روابط و مناسبات شخصیت ها در لیلی و مجنون نظامی است. در این تحلیل، از الگوی کنش‌گر گریماس استفاده شده است. شش نقش اصلی یا به تعبیر گریماس، کنش‌گر، در این روایت بازیابی شده که عبارتند از: فرستنده، پذیرنده، فاعل، هدف، یاری‌گر و بازدارنده. براساس نتایج حاصل از این تحقیق، در روایت لیلی و مجنون، فرستنده: عشق است که یک مفهوم انتزاعی است نه یک شخصیت عینی؛ پذیرنده: لیلی و مجنون؛ فاعل: مجنون و سپس لیلی؛ هدف: رسیدن لیلی و مجنون به یکدیگر؛ یاری‌گر: خویشان و اطرافیان مجنون و کنش‌گر بازدارنده: پدر لیلی و سپس ابن سلّام است.از این پژوهش برمی‌آید که الگوی گریماس در تحلیل شخصیت‌های منظومه‌ی  لیلی و مجنون تا حدّی مفید و کارآمد است؛ براساس این الگو، خواننده با ذهنیّتی روشن می‌تواند روابط و مناسبات شخصیت‌ها را دنبال کند و برخی از ویژگی‌هایی را که گریماس برای حکایت های فولکلوری برمی شمارد، در این روایت می توان دید؛ از جمله این که قهرمان هم فاعل و هم، پذیرنده است. در این داستان، «فاعل» به گونه ای است که هم بر لیلی انطباق می یابد و هم بر مجنون و هر دو به نوعی پذیرنده نیز هستند.

An Analysis of the Relationships between the Characters in Nezami’s Leyli & Majnoon

The basic issue dealt with in this article is to analyze the relationship between the characters in Leyli Majnoon by using Greimas’s Actant Theory. In Nezami’snarrativewe found the six actants that Greimas has mentioned including giver, receiver, helper, subject, objective and opponent.     The results of the study indicate that in this story, the giver is love, which is an abstract concept, not an objective character; the receiver is Leyli Majnoon; the subject is first Majnoon, and then Leyli; the objective is the reunion of Leyli Majnoon; the helper is Majnoon’s relatives; and the opponent, Leyli’s father and then Eb alsalaam.     The study further shows that Greimas’s Theory can be used for the analysis of the relationships between the characters in Nezami’s Leyli Majnoon. This pattern can be used to show the interaction of characters, their functions in creating a narrative work, and the existence of some of the characteristics that Greimas has mentioned for the folkloric stories, such as the hero being both the subject and the receiver. In this story, subject has been stated and depicted in such a way that it corresponds to both Leyli and Majnoon; at the same time, these two characters are the receivers, too.   Keywords: 1.Leyli; Majnoon; 2.Actant pattern of Greimas; 3.Character;  4.Relationship.