نماد و جایگاه آن در بلاغت فارسی

ساختار سنتی بلاغت فارسی محدودیت‌هایی دارد که اصلاح و بازنگری را در آن ضروری می‌نماید. متقدّمان معمولاً بلاغت را به سه حوزه‌ی معانی، بیان و بدیع تقسیم کرده‌اند و هریک از آن‌ها را به بخش‌هایی محدود ساخته و تعاریفی برای آن‌ها ارائه داده‌اند. متاخرین علمای بلاغت نیز اغلب از آنان پیروی کرده‌اند و همین تقسیم‌بندی و تعاریف را پذیرفته‌اند. کاربرد این تقسیم‌بندی و مصداق‌یابی آن در آثار مختلف ادبی با مشکلات و محدودیت‌هایی روبه‌روست و در این آثار، نمونه‌ها و مواردی دیده می‌شود که در ساختار و دسته‌بندی‌های سنتی جای نمی‌گیرد و نیازمند حوزه‌ها و دسته‌های جدیدی است که لزوم بازنگری در علم بلاغت را یادآور می‌شود. یکی از موضوعاتی که در این زمینه کارآمد و کارساز است، مشخص کردن جایگاه نماد در بلاغت و ارائه‌ی تعریفی مناسب با این حوزه، برای آن است. نماد و نمادگرایی همان‌گونه که در اسطوره‌شناسی، روان‌کاوی، هنر، جامعه‌شناسی، عرفان و سایر حوزه‌ها تعریف شده و تحولات زیادی ایجاد کرده است، در بلاغت نیز می‌تواند موجب دگرگونی‌های زیادی شود و بستری مناسب برای پژوهش‌های جدید شود و پویایی و تحرک خاصی در این علم به وجود آورد. در این مقاله، نماد به عنوان یکی از صورت‌های بیان که فراتر از صور خیال قرار می‌گیرد، تعریف شده و جایگاه آن در حوزه‌ی بیان به عنوان صورت تجلی مشخص می‌گردد. همچنین به جایگاه آن در علم معانی به عنوان صورتی فراتر از حقیقت و مجاز و فراتر از ایجاز و اطناب اشاره می‌شود.

Symbol and its Status in Persian Rhetoric

The limitations existing in the classical structure of rhetoric make reforming it quite urgent. Most rhetoric precursors have limited rhetoric into three main categories and have defined each category. ReMore recent scientists of rhetoric often follow this classification and the related definitions.However, it is too difficult to apply this classification to litrary works and find relevant examples that correspond to its categories. In other words, there seems to be an urgent need to create new classifications including different subcategoreis, which leads to the reform of the classical structure.One of the most significant subjects in this domain is the concept of symbol and its status and definition in rhetoric.As in such diverse fields as mythology, psychology, sociology, art, mysticism, etc, symbolism can lead to fundamental changes and reforms in rhetoric, through creating new areas of research.The present study analyzes symbol and symbolism and discusses ints status in Persian rhetoric.