نقدی بر تصحیح اشعار تاریخ ذوالقرنین

تصحیح نسخه‌های خطّی، از کارهای ارزشمند علمی، در یک قرن اخیر است که زمینه‌ی احیای بسیاری از آثار منظوم و منثور گذشته را فراهم کرده‌است. این کار، باعث شده تا متون علمی، ادبی، تاریخی و دینی بسیاری، در دسترس علاقه‌مندان به تاریخ، ادبیات و فرهنگ ایران قرار گیرد. تاریخ ذو‌القرنین، اثر خاوری شیرازی، یکی از این متون تاریخی و از منابع دست‌اوّل دوره‌ی فتحعلی‌شاه قاجار است که مولّف در آن، بسیاری از وقایع تاریخی و اجتماعی آن دوره را به رشته‌ی تحریر در آورده‌است. این کتاب، در دو جلد با مقدمه و تصحیح ناصر افشار‌فر، به چاپ رسیده و در آن نزدیک به دو‌هزار بیت از خاوری، در موضوعات مختلف آمده، که به آن اهمیت خاصی بخشیده‌است.در این مقاله، ابتدا اشکالات مقدمه‌ی مصحّح و حواشی متن را بررسی می‌کنیم و سپس به نقد تصحیح اشعار دو هزار بیتی کتاب، به لحاظ محتوا، خوانش متن، فنون تصحیح و نگارش، می‌پردازیم.

A criticism on correction of poems of Tarikh e zolqarnain

ABESTRACTThe correction of literary and historical texts is one of the valuable works in recent century which has provided the basis for the revival of many classic poetry and prose. This has paved the way for the accessibility of scientific, literary, historical and religious texts for those interested in Iran’s history, literature, and culture. The history of Zolgharnain written by Khavari Shirazi, one of these historical texts, is one of the firsthand sources of King Fathali Shah Qajar in which the author has written many of the historical and social events of that period. This book is published in two volumes corrected by Naser Afshar containing an introduction by him in which there are around two thousand couplets with different subjects which are of especial importance. In this article, we, first, investigate the defects in the corrected introduction and the text footnotes, then, we attend to the criticism of all the poems’ correction in terms of content, text readability, techniques of correction and writing.