واکاوی ظرفیت ‌های دیوان حافظ برای ارائه به نوجوانان

دیوان حافظ از گنجینه‌های گران ‌بهای ادبی ‌ست که گروه‌های مختلف مردم، متناسب با دانش‌های ادبی و گرایش‌های فکری خود، از آن بهره می‌برند؛ اما آیا اشعار حافظ برای نوجوانان هم می‌تواند سودمند باشد؟ نویسندگان مقاله‌ی پیشِ رو، برای پاسخ به این پرسش، پژوهشی را سامان داده‌اند که این مقاله بخشی از دستاوردهای آن است. پیش‌فرض پژوهش آن بوده که بخشی از سروده‌های حافظ، از نظر زبانی برای نوجوانان، دریافتنی‌ست و بسیاری از آنان می‌توانند دستِ‌کم با سطوح اولیه‌ی بعضی از اشعار ارتباط برقرار کنند. این پژوهش از دو طریق پی گرفته شد: یکی مطالعه‌ی منابع معتبر و مرتبط با موضوع و بررسی توصیفی‌تحلیلی آن و دیگری تدوین و توزیع پرسش‌نامه‌ای ویژه برای نوجوانان. با توجه به نتایج تحقیق، اشتراکاتی میان ویژگی‌های دوره‌ی نوجوانی و بسیاری از ابیات حافظ وجود دارد که مناسب‌بودن آن‌ها را برای نوجوانان تایید می‌کند. برخی از ظرفیت‌های دیوان حافظ برای ارائه به نوجوانان عبارت‌اند از: پرداختن به موضوعات و مفاهیمی مانند تلاش برای شناخت خود و یافتن معنای زندگی، آرمان‌گرایی، مسائل اخلاقی و اجتماعی، عشق و دوستی (که از ویژگی‌های دوره‌ی نوجوانی هم هستند)، تعدد و تنوع شخصیت‌ها (انسانی و غیرانسانی) و شیوه‌ی پردازش آن‌ها در کنار فضای روایت‌گونه و نمایشی برخی از سروده‌ها. با توجه به این ظرفیت‌ها می‌توان به بخشی از نیازهای معنوی نوجوانان پاسخ مناسب داد؛ نیازهایی همچون: داشتن فضایی امن برای گفت‌وگوی درونی، اندیشیدن به واقعیت‌ها و احتمالات و خیال‌پردازی؛ داشتن دوستی امن و صمیمی، با احساسات و دغدغه‌های مشترک؛ دستیابی به استقلال عمل در کنار بهره‌مندی از راهنمایی افراد مطمئن و آگاه؛ نیاز به هویت‌یابی و خداشناسی و دستیابی به معنای زندگی