مرآة‌ الجمال‌های فارسی نوع‌ شناسی و نسخه شناسی یکی از زیرگونه‌های سراپانامه سرایی

یکی از مهم‌ترین زیرگونه‌های سراپانامه‌های فارسی، سراپانامه‌های تدوینی است که بیشتر با عنوان مرآة‌ الجمال شناخته می‌شود و خود نیز از وجوه مختلف به زیرقسم‌هایی قابل‌بخش است. در کنار مشهورترین نمونه‌ی آن، یعنی مرآة‌الجمال صائب تبریزی، شاعر ادیبی که خود در عرصه‌ی خلق مضامین و نیز سفینه‌پردازی مقام والا و مشهوری در ادب فارسی دارد، آثار دیگری هم هست که عموماً شامل منتخب شعر یا نثر فارسی در موضوع سراپای معشوق است. این نوع گزیده‌های مضمونی خود می‌تواند زمینه‌ی پیدایش نوعی فرهنگ مضامین ادبی فارسی خاصه‌ سبک هندی را فراهم کند تا مخاطب خاص بتواند ازطریق آن نیز به فهم درست و التذاذ هنری کلام این سخنوران باریک‌اندیش دشوارگوی نزدیک شود. در این مقاله سعی شده است تا ضمن تحلیل مفصل مرآةالجمال صائب به‌عنوان نمونه‌ی شاخص این زیرگونه، هرچند به‌اجمال درنگی هم بر سایر مرآة الجمال‌های منظوم و منثور شود و ازآنجاکه این آثار هیچ‌یک تابه‌امروز به کسوت چاپ نیامده‌اند، در کنار گونه‌شناسی، نسخه‌ها نیز معرفی و بررسی شوند.