بررسی جلوه های فرجام گرایی در اشعار احمد شاملو

جستار حاضر در پی بررسی نمودهای فرجا‌م‌ گرایی در اشعار شاملو است. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی مجموعه اشعار احمد شاملو بررسی شده‌ و اشعاری که فرم فرجام گرایانه دارند، موردتحلیل و وارسی قرار گرفته‌اند. بر اساس شواهد موجود در پژوهش می توان گفت که فرجام گرایی یکی از مفاهیم برجسته در اشعار شاملوست که وجوه مختلفی از جهان بینی وی را نمایان می کند. فرجام گرایی در شعر شاملو را می توان به دو دسته‌ی کلی تقسیم کرد: اول آن گروه از اشعاری که فرم فرجام گرایانه ندارند؛ اما در لایه های زیرین خود ذهنیتی آخرالزمانی را ارائه داده‌اند و اشارات فرجام گرایانه دارند و دوم، اشعاری که بر اساس فرم و روایت آخرالزمانی خلق شده اند. علاوه‌براین، براساس نتایج تحقیق مشخص می شود که فرجام گرایی در شعر شاملو بیشتر کارکردی سیاسی و مبارزه‌طلبانه دارد و همچنان که با فرجام گرایی مارکسیستی قابل ‌قیاس است، گاهی به روایتی ضد آخرالزمانی بدل می‌شود و رویکرد سکولار شاعر را نمایان می کند.