تجلّی شاعرانه‌ی رنگ و آهنگ در غزلیات بیدل دهلوی

از جمله تصاویر مهم بلاغی که در بررسی و شناخت سبک شخصی هر شاعر نقش موثری ایفا می‌کند، کاربرد رنگ‌ها، آهنگ‌ها و میزان استفاده‌ی شاعر از این نوع واژه‌ها است. اهمیّت این مسئله در شعر برخی از شاعران، به‌ویژه شاعران سبک هندی به‌حدی است که از طریق آن می‌توان به بسیاری از سلیقه‌ها، باورها، آرزوها و خواسته‌های شاعر پی‌‌برد. بیدل دهلوی (10541133 ه.ق) یکی از برجسته‌ترین شاعران سبک هندی است که در غزلیات خود به‌فراوانی از این امکان بهره‌گرفته است. هدف از این پژوهش توصیفی‌تحلیلی، بررسی نوآوری‌های هنری و بسامد معنایی رنگ و آهنگ، همراه با مترادفات آن (ترانه، نغمه، ساز، زمزمه، صدا، ناله و...)، در غزلیات بیدل دهلوی است. نتیجه‌ی تحقیق حاکی از آن است که شاعر با نگرش و بیانی خلّاقانه از لفظ رنگ و آهنگ، با بسامد چشمگیری به‌عنوانِ نقش‌مایه و نماد چندمعنایی و محور ساختاری تصاویر بلاغی برای بیان انواع اندیشه‌های عاشقانهعارفانه، زیبایی شعر، هماهنگی و تناسب‌بخشیدن به اجزای کلام استفاده نموده است.

The Poetic Expression of Color and Rhythm in Lyrics of Biddle Dehlavi

Abstract Among the important rhetorical images that play an effective role in examining and recognizing the personal style of each poet are the use of colors, rhythm and the extent to which the poet uses words encompassing these issues. The importance of this issue in the poetry of some poets, especially those who follow the Indian style (Sabki Hindi), is so great that through the employment of this, one can realize the tastes, beliefs, aspirations and desires of the poet. Bidel Dehlavi (10541133 AH) is one of the most prominent poets of Indian style who has abundantly used these features in his lyric poems.  The purpose of this descriptiveanalytical research is to study artistic innovations, together with the semantic frequency of color and rhythm, and its synonyms (song, rhythm, music, whisper, sound, moan, etc.) in Biddle Dehlavi’s lyric poems. The result of the research indicates that the poet with a creative attitude and expression has expressed color and rhythm, with a significant frequency, as a motif and symbol of polysemy and structural axis of rhetorical images to convey various kinds of romanticmystical thoughts, to contribute to the aesthetic of poetry, and to give harmony and balance to the language and its components.