ضرورت تصحیح مجدد دیوان فغانی شیرازی

فغانی شیرازی مشهور به «حافظ کوچک» شاعر نام‌آور قرن نهم و از غزل‌سرایان سرآمد این عصر محسوب می‌شود. دیوان اشعار او را لال‌ماتهر دهلوی در شبه قاره و احمد سهیلی خوانساری در ایران تصحیح و چاپ کرده‌اند؛ اما پس از آن تصحیح، تاکنون بیش از بیست نسخه‌ی دست‌نویس از دیوان بابافغانی پیدا شده که برخی از آن‌ها ازنظر قدمت و صحت معتبرتر از نسخه‌های مورداستفاده‌ی مصححان پیشین است. با وجود شناسایی این نسخه‌ها از این دیوان تاکنون برای تصحیح مجدد غزل‌ها یا ابیات این دیوان، گامی پیش نهاده نشده است. در این پژوهش کاستی‌های موجود در متن‌های تصحیح‌شده‌ توسط لال‌ماتهر دهلوی و سهیلی خوانساری باز‌شناسی شده‌اند. مهم‌ترین این کاستی‌ها عبارت‌اند از: گزینش‌ها و خوانش‌های نادرست، موجودنبودن برخی غزل‌ها و ابیات، اشکال در وزن و قافیه، اغلاط املایی و خطاهای چاپی. پژوهشگران در این مقاله کوشیده‌اند ضمن نقد و بررسی روش تصحیح مصححان پیشین و ارائه‌ی نمونه‌هایی از اشکال‌های موجود، لزوم تصحیح دوباره‌ی دیوان فغانی خوانساری را تبیین کنند.  

the necessity of recorrecting Divan e Baba Faghani Shirazi

Famous as “Little Hafiz,” Faghani Shirazi is a wellknown poet of the ninth century considered one of the leading lyricists of this era. His poetry has been edited and published by Lalamathar Dehlavi in the subcontinent and Ahmad Soheili Khansari in Iran. However, after that correction, so far more than twenty manuscripts of Baba Faghani's Divan have been found, some of which are more authentic in terms of antiquity and accuracy compared to the versions used by previous proofreaders. In spite of the identification of these versions of this divan, no efforts have been made to correct the lyric poems or verses of this divan. In this study, the shortcomings in the texts corrected by Lalamathar Dehlavi and Soheili Khansari have been recognized. The most important of these shortcomings are incorrect selections and readings, the absence of some sonnets and verses, weight and rhyme problems, spelling errors and typographical errors. The authors of the paper have tried to explain the need for recorrection of Faghani Khansari Divan while reviewing the method of correcting previous correctors and providing examples of existing problems.