تجسم آمال: عطار و بازآفرینی آرزوها از طریق حلاج و شیخ صنعان

در هر هنر روایی و به‌طورکلی در هر روایتی، اگر نه کلِ شخصیتِ راوی، دست‌کم بخش عمده‌ای از شخص و شخصیت او بازگویی می‌شود؛ چه در آثاری که خود مستقیم می‌آفریند و چه در آثاری که به بازآفرینی شخصیت‌ها و حادثه‌ها می‌پردازد. عطار هم به‌عنوان یک راوی بزرگ که مهم‌ترین آفریننده‌ی آثار ماندگار ادبی در میراث روایی‌عرفانی ماست، از این قاعده برکنار نیست. هدف این مقاله آن است که به‌صورتی مستدل و مستند و با تکیه بر آثار اصلی عطار، اثبات کند که هدف اولیه و عمده‌ی عطار از آفرینشِ شیخ صنعان در منطق‌الطیر و حلاج در تذکرهالاولیاء و منطق‌الطیر و دیگر آثار، بازتولید آمال و ا هداف و به‌ویژه «منِ برتر و نهادِ خویش»، از طریق خلق و بسط آن دو شخصیت است که یکی چهره‌ای کاملاً تاریخی و عینی دارد و دیگری در مرز میان افسانه و واقعیت جا گرفته است. در واقع، عطار از طریق این دو، تمامی خواسته‌ها و آرزوها و آمالی که در ذهن و روان داشته، اما به‌دلیل وضعیت خاص سیاسی و اجتماعی و فرهنگی، موفق به تحقق‌بخشی بدان‌ها نشده است، به‌صورتی بسیار جذاب و گیرا  باز می‌آفریند و در متن این قصه‌ها و از طریق آن‌ها، به تماشای منِ تحقق‌یافته‌ی خود می‌نشیند. 

Attar –E Nyeshaboor and Recreation of Desires by Hallaj and SHeikhe Sanaan

personality of the narrator but the most of its character and personality have been iteranced, both in the works that have been created directly by himself and in the works which have proceeded to recreation of personalities and events. Attar as a great narrator, who is the creator of preducable literary works in our gnosticnarrative inheritance, is not exception in this rule. Purpose of this article, according to the main works of Attar, is proving that reasonably and documentary, Attar’s major and primary purpose of creation of Sheikh Sanaan in Mantegh Alteir and other works, is recreation of desires and goals especially superior ego and selfnative by the creation and expanding of these two characters, one who has a complete visual face and the other one who is in the border among legend and reality. Indeed, through these two works, Attar is recreating all of his desires, demands and wishes, had them all in his mind and soul. Which was not able to realize them, because of special cultural social, political situations of that time, so cute and beautifully, and at the heart of these tales and through them sitting aside to view his own selfrealization.