سبک شناسی گفتمان راوی در بوستان سعدی

پژوهش حاضر در پی ارائه‌ی تصویری از ماهیت راوی بوستان سعدی و به‌تبع آن مخاطبی است که راوی در انتظار اوست. هدف دیگر دریافتن سبک راوی بر اساس تحلیل زبانی کلام وی و پاسخ به این پرسش است که آیا راوی از جایگاهی بالا با لحنی آمرانه با مخاطب سخن می‌گوید یا در جایگاهی برابر با او می‌ایستد و دغدغه‌ها و تردیدهایش را در میان می‌گذارد؟ برای پاسخ به این پرسش از سبک‌شناسی بهره گرفته شده است. تحلیل سبک جمله‌های راوی بوستان (گفتمان راوی) بر اساس نظریه‌ی «وجهیت» از سبک‌شناس مشهور سیمپسون انجام شده است. مقاله با رویکردی زبان شناسانه به تحلیل سبک راوی و وجهیت گفته‌های او می‌پردازد و به این نتیجه می‌رسد: وجهیت کلام راوی مثبت است. او به‌راستی می‌داند چه می‌خواهد بگوید و مخاطب را به پندپذیری فرامی‌خواند. در این سلوک، شگرد بلاغی تمثیل بسیار موثر می‌افتد و روایتی تعلیمی‌‌تمثیلی که هدفش ارشاد و اصلاح است آفریده‌ می‌شود. راوی با بهره‌گیری از نقش کوششی زبان، در جایگاهی بالاتر از مخاطب، وی را بر آن می‌دارد تا از دستورهای او پیروی نماید؛ به این امید که در سایه‌ی آن‌ها جهانی آرمانی ساخته شود. واژه‌های کلیدی:

Stylistics of the narrator’s discourse in Sa’di’s Bustan

Abstract The present research is an analysis of the nature of the narrator of Sa’di’s Bustan and, of the audience that the narrator expects. The aim is to understand the narrator’s style based on the linguistic analysis of his utterances and to ask whether he speaks with a voice of authority or if he stands on an equal position telling of his concerns and his doubts. The analysis of the style of the narrations of Bustan (narrator discourse) is based on Simpson’s wellknown "modality". The article deals with the linguistic approach to the analysis of the narrator’s style and the precision of his sentences, and concludes: the narrator has a positive narrative. He knows exactly what he wants to say and recommends the audience to hear. Using allegory is very effective, and an allegorical teaching narrative aimed at guidance and reform is created. Using a higher position in language makes the audience accept the narrator’s commands in order to build an ideal world.