کهن‌الگوی خدای شهیدشونده؛ تحلیل موردی تصویر اسطوره‌ای قیام میرزای جنگلی در شعر شاعران گیلانی

سرریزشدن بن مایه ها (motiv) و بینش اساطیری، چه در قالب بازتولید و بازآفرینی اسطوره های کهن و چه در خلق  اسطوره های مدرن، نشانگر ریشه داری اساطیر در ذهن و زبان و جان و جهان بشر و گریزناپذیری او از این حلقه‌ی ارتباطی است. جستار حاضر با تکیه بر اسطوره‌ی باروری و کهن الگوی خدای شهیدشونده که یکی از موتیوهای بنیادین جهان اساطیر است، تصویر قیام و شخصیت میرزا را در شعر شاعران گیلان تحلیل می نماید و نشان می دهد که چگونه قیام زمانمند و تاریخی میرزا در جهان شعر، در اسطوره‌ی باروری و در تبدیل میرزا به قهرمان ایزد، از حصار زمان گذشته و مانا شده است. میرزا، ایزدی نباتی است که برضد استبداد و خفقان دوران عصیان می کند. قتل/ مرگ او انتخابی آگاهانه است برای بیداری جامعه؛ او در پیکره‌ی گیاه/ درخت هرسال متولد می شود و با خونش، جنگل های گیلان را سیراب می کند(باروری و باززایی).