ساخت های گرافیکی و منطق ارجاع در غزل های حافظ

ساخت هندسی غزل‌های حافظ، یکی از بارزترین ویژگی‌های شعر حافظ است که در تحقیقات حافظ ‌‌پژوهی بارها مورد توجه قرار گرفته است. اگرچه دربارۀ انسجام عمودی غزل‌های حافظ، دیدگاه‌های متفاوت و حتی متباینی طرح شده است، در مورد ساختار افقی و نظم هندسی ابیات شعر او اتفاق نظر بیشتری وجود دارد. با این همه هنوز الگوهای ساختمند حافظ در شکل‌بخشی به ساختار ابیات، به شکل نظام‌یافته تبیین و صورت‌بندی نشده است. این مقاله می‌کوشد با تکیه بر آموزه‌های زبان‌شناسی متن و شعر، وجهی از نظام ارجاعی، نشانهشناختی و رابطه‌ای ابیات غزل‌های حافظ را نشان دهد که چگونه ساخت گرافیکی یک بیت در سطح دو مصراع، با انواع ربط‌های دور و نزدیک و قرینه‌سازهای پیدا و پنهان ساخته می‌شود. این مقاله به این نتیجه رسیده‌است که حافظ ساختار عمودی غزل‌هایش را در شرایطی که ساخت روایی بر شعر حاکم است یا دارای وحدت موضوع است، کاملاً به خواننده نشان می‌دهد؛ اما در شرایط دیگر با دور کردن ساختار عمودی، ساختار افقی را با انواع رابطه‌های دور و نزدیک، بازی پیدا و پنهان نشانه‌ها و خلق ساخت‌های گرافیکی با تداعی‌ها و قرینه‌های رفت و برگشتی، به خواننده نزدیک می‌کند. در این شرایط نسبت ساختار عمودی با ساختار افقی دیالکتیکی است.

Graphic Structs and reference referrals in Hafez,s Lyrics

The geometric construction of Hafez’s lyric is one of the most prominent features of Hafez’s poetry, which has been frequently used in Hafezological researches.Although about vertical solidarityof Hafez’s poetry, differentviews of and aspects have been plotted, butstill more consensus on the horizontal structure and geometric order of his verses can be mention.Still, no formulated in the formulation of the structure of Hafez’s structural patterns, have not been explained. This article tries to rely on the linguistic teachings of text and poetry investigate the iconic materials for the form of a referential system, the cognitive, and the relationship between the Hafez’s verses, to show how two compartments, with a variety of close relationships and symmetric finds and concealswill be construct in a graphical level.This paper concludes that the how Hafez fully demonstrated the constructing of narrative on poetry or the unity of the subject to the all readers by using vertical structure of the lyric in the context his poems; but in other hand, by removing the vertical structure, the structure finding a landscape with a variety of close and close relationships, the game, and hidden signs and the creation of graphic constructs with reciprocating associations and dialects bring the reader closer to his poems. In this condition, the vertical structure is proportional to the horizontal dialectical structure.