ملاحظاتی درباره‌ی منظومه‌ی قندهارنامه‌ی‌ میرزا عبدالقادر تونی

قندهارنامه‌‌ی میرزا عبدالقادر تونی حماسه‌ای تاریخی مربوط به دوره‌ی صفوی است که تک‌نسخه‌ی موجود آن ناقص و تا به حال تصحیح و بررسی نشده است. این پژوهش ضمن معرفی این نسخه و بررسی زندگی سراینده‌ی آن، به مقایسه‌ی حوادث آن با دیگر آثار تاریخی پرداخته است. بررسی متن تذکره‌ها نمایانگر آن است که مهم‌ترین و معتبرترین قول درباره‌ی سراینده‌‌ی قندهارنامه، تذکره نصرآبادی است که نام سراینده را میرزا عبدالقادر تونی می‌داند. بعضی از کلماتِ ابیاتی که در تذکره نصرآبادی و قصص‌الخاقانی از قندهارنامه آمده است با ابیاتی که در نسخه‌ی حاضر وجود دارد، متفاوت است. این اختلاف، نشان از نسخه‌ی دیگر قندهارنامه دارد که نصرآبادی و ولی قلی شاملو بدان دسترسی داشته‌اند، اما امروز آن نسخه در دست نیست. استفاده‌ی ولی قلی شاملو از اشعار این کتاب جهت شرح جنگ‌های زمان شاه صفی، شاه عباس دوم و جزئیات وقایعی که تنها در این کتاب بیان شده است، اهمیت و ارزش اطلاعات تاریخی قندهارنامه را نشان می‌دهد؛ چنانکه کلیات حوادث این کتاب با دیگر کتاب‌های تاریخی عصر صفوی، هم‌خوانی دارد و تنها در برخی از جزئیات، ناهمگونی‌هایی دیده می‌شود.

Considerations about the Kandaharnama of Mirza Abdul Qader Toni

Kandaharnama, a work by Mirza Abdu’lـ Qader Tuni is a historical epic of the Safavid era, that it’s only existing manuscript is incomplete and has not yet been edited. This research, while introduce this manuscript and review its lifetime, compares its events with other historical works. The review of the text of the allegations shows that the most prominent quotes about Kandaharnama is Tazkarae Nasrabadi, which believes the auther’s name of kandaharnama is Mirza Abdu’l Qader Tuni. Some of the words used in Tazkarayi Nasrabadi and Qosas u’lKhaqani are different from Kandaharnama.So this differences reflects the other version of Kandaharnama, that Nasrabadi and Vali Ghuli Shamlu have used it , but today it is not available. The usage of the poetry of the poems of this work to describe the wars of the Kings Shah Safi and Shah Abbas II and the details of the events that are only mentioned in this manuscript, shows the importance and value of the historical information of Kandaharnama, as the generalities of the events of this work are similar to the other historical books of the Safavid era, and only in some details, there are heterogeneities.