تحلیل اسطوره‌ی آفرینش در منطق‌الطیر عطار با تکیه بر قداست اصل و بن

تحلیل اسطوره آفرینش در منطق‌الطیر عطار چکیده اسطوره آفرینش یکی از مضامین محوری اساطیر جهان را تشکیل می‌دهد. این پژوهش بر آن است تا نمادهای بکار رفته در منطق‌الطیر را به عنوان یک اثر نمادین با اسطوره آفرینش مورد تحلیل قرار دهد. مطابق نتایج پژوهش، عطار در یک فضاسازی آگاهانه از بیت آغازین با توصیف آفرینش الهی به طور مبسوط داستان آفرینش کیهان را مطرح نموده است. وی با کمک انگاره‌هایی ماندالایی (نماد هستی الهی) از تناظر ذره و عالم در آفرینش الهی تا وحدت سی‌مرغ با سیمرغ، همزاد و قرینه آسمانی خود، در جهت طرح اعتبار اسطوره اصل و بن به بازآفرینی اسطوره آفرینش پرداخته است؛ آفرینشی که هدف آن تکامل و ادغام دوگانگی‌ها در ترکیب عالی‌تری برای رسیدن به یکپارچگی است. قهرمانان با گذر از آزمون‌های رازآموز با کمک انگارههای ماندالایی و اسطوره قداست اصل و بن از آشوب ازلی به سامان مینوی رسیده و با بازیابی یکپارچگی ازلی، مجذوب نخستین تجلی الهی گشتند. منطق‌الطیر با قصه آفرینش عالم آغاز می‌شود و با قصه بازآفرینی آفرینش از طریق توجه به اسطوره قداست اصل و بن به پایان می‌رسد؛ ذره، ماندالا، سیمرغ، کوه قاف، هفت وادی، شهریاری سیمرغ و سفر یادآور کمال و قداست اسطوره اصل و بن میباشند.

The Manteqotteir is repeat of creation myth

A Study of Creation Myth in Mantiq utTayr   L. Ghalompour Ahangarkolaee*                          M. Tavousi** S. Ojaq Alizade*** Islamic Azad University of Iran, Roudhen Branch     Abstract Creation myth is one of the central concepts of world mythology. In this study symbols used in Mantiq ut Tayr are analyzed with regards to creation myth. Attar starts the books with a description of divine creation in order to tell the story of the creation of the world. Using mandala like imagery he discusses the correspondence between an atom and the universe and the unification of thirty birds with Simurgh in order to give credit to the myth of the origin; thus he has recreated the creation myth. The heroes pass the rite of passage tests moving from chaos to heavenly stability. In this analysis and comparison, Mantiq utTayr starts with the story of creation and ends with the story of recreation of creation through the myth origin. Atom, Mandala, Simurgh, Mount Qaf, seven paths, kingdom of Simurgh and voyage are reminders of the myth of origin which is retrieving and uniting with the virtues of the beginnings. Keyword: Mantiq utTayr, Myth, Attar, world, Creation.   * PH. D. candidate in Persian Language & Literature, St.l_gholampour@riau.ac.ir ** Prof of Ancient Iranian Language & Culture, tavoosi@riau.ac.ir *** Assistant Prof of Persian Language & Literature, alizade@riau.ac.ir