اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی مبتنی بر رویکرد هنری دیسیپلین محور بر بهبود شایستگی هیجانی-اجتماعی و سازگاری با مدرسه دانش آموزان دوره ابتدایی

هدف از این پژوهش تعیین اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی مبتنی‌بر رویکرد هنری دیسیپلین محور بر بهبود شایستگی هیجانی-اجتماعی و سازگاری با مدرسه دانش‌آموزان دوره ابتدایی شهر تهران بود. روش پژوهش با رویکرد کمّی از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بود. از میان جامعه آماری تعداد 36 دانش‌آموز 8 تا 12 ساله به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. به‌منظور همسان سازی آزمودنی ها در گروه ها، ابتدا مهارت‌های اجتماعی آن ها با پرسش‌نامه مهارت‌های اجتماعی سنجیده شد و براساس نتایج حاصله، دانش‌آموزان در دو گروه آزمایش (18 نفر) و کنترل (18 نفر) به شیوه‌ تصادفی جایگماری شدند. برای جمع آوری داده های پژوهش از پرسش‌نامه های سازگاری با مدرسه و شایستگی هیجانی‌ اجتماعی استفاده شد. آموزش مهارت های اجتماعی مبتنی‌بر رویکرد هنری دیسیپلین محور به‌صورت 21 جلسه 60 دقیقه ای به گروه آزمایش ارائه شد. این برنامه ی هنری براساس اصول هنری و از ترکیب چندین برنامه موجود تهیه و تدوین شده است. نتایج تحلیل‌های کواریانس چندمتغیری و تک‌متغیری نشان داد که آموزش مهارت های اجتماعی مبتنی‌بر رویکرد هنری دیسیپلین محور سبب بهبود شایستگی هیجانی-اجتماعی و ابعاد آن و همچنین سازگاری با مدرسه و خرده‌مقیاس های آن در دانش‌آموزان ابتدایی شده است. براساس این رویکرد مفید، به مدیران آموزشی و معلمان پیشنهاد می شود برای افزایش این ویژگی های مثبت در کودکان، آموزش مهارت های اجتماعی با رویکرد هنری دیسیپلین محور را در برنامه درسی خود قرار دهند.

the effectiveness of teaching social skills based on the discipline-based art education approach on improving the social-emotional competence and adjustment to school of elementary school students

introduction: it is essential to focus on the growth of children, who are significant human assets, during their educational development. a key aspect of this development is social-emotional growth (khajapour firouzabadi et al., 2014; nadipour & aghamohamadi, 2021; zeinali dehrajbi & ashori, 2022). social-emotional competence and school adjustment are vital indicators of children’s development (behnam, 2019; denham et al., 2009; fathi et al., 2015). defined by malti and perren (2011), social-emotional competence comprises skills that allow individuals to meet their needs while considering others’, with subcategories including self-awareness, social awareness, relationship management, responsible decision-making, and self-control. this competence contributes to school adjustment (alwaely et al., 2020), which measures students’ success in adapting to the school environment, encompassing social, emotional, and academic components (chen et al., 2019). studies demonstrate that social-emotional competence and school adjustment are crucial for children’s performance, well-being, and quality of life. teaching social skills is one educational method to enhance these areas. social skills involve behaviors like cooperation, responsibility, empathy, self-restraint, and self-reliance. an indirect method of teaching social skills is through the arts, which can effectively communicate educational content due to their beauty, abstraction, and child-centered nature. artistic activities not only allow self-expression but also foster acceptance, competence, adaptation, and skill strengthening (zat levineh & khalesi, 2016). despite various art education approaches, many experts favor the discipline-based art education (dbae) approach (ghaffari et al., 2017; kazempour et al., 2008; mehrmohammadi, 2014). dbae posits that art should be an independent curriculum subject, aligning with student development and ensuring learning tasks are meaningful. this study employed the dbae approach to assess its effectiveness in promoting social-emotional competence and school adjustment. given the significance of evaluating educational programs on children’s development, this study aimed to determine the impact of dbae-based social skills instruction on enhancing social-emotional competence and school adjustment in elementary students. the tested hypotheses were:1.dbae-based social skills teaching positively affects primary students’ social-emotional competence.2.dbae-based social skills teaching positively influences primary students’ school adjustment.