تبیین علّی تحصیل‌گریزی دانش‌آموزان بر اساس ذهن‌آگاهی و خودپنداره تحصیلی

هدف پژوهش حاضر، تبیین علّی تحصیل‌گریزی دانش‌آموزان بر اساس ذهن‌آگاهی و خودپنداره تحصیلی بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم شهر زرقان (استان فارس) بود که در سال تحصیلی 99-1398 مشغول به تحصیل بودند که از بین آن‌ها 348 دانش‌آموز (125 پسر و 223 دختر) به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند و مقیاس‌‌ ذهن‌آگاهی نوجوان و بزرگسال دروتمن و همکاران، پرسش‌نامه تحصیل‌گریزی خرمایی و صالح اردستانی و سیاهه خودپنداره مدرسه چن و تامپسون را تکمیل کردند. یافته‌ها نشان دادند که اثر مستقیم ذهن‌آگاهی بر تحصیل‌گریزی معنی‌دار نبود؛ اما اثر مستقیم ذهن‌آگاهی بر خودپنداره تحصیلی و اثر مستقیم خودپنداره تحصیلی بر تحصیل‌گریزی معنی‌دار شد. همچنین، اثر ذهن‌آگاهی بر تحصیل‌گریزی با میانجی‌گری خودپنداره تحصیلی معنی‌دار بود. به‌طور کلی، یافته‌های این پژوهش نقش ذهن‌آگاهی و خودپنداره تحصیلی را در تبیین تحصیل‌گریزی نشان داد. بر اساس یافته‌های این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که به منظور کاهش تحصیل‌گریزی دانش‌آموزان، باید به ذهن‌آگاهی و خودپنداره تحصیلی آن‌ها توجه شود.

a causal explanation of students' academic avoidance based on mindfulness and academic self-concept

the aim of this study was to provide a causal explanation of students' academic avoidance based on their mindfulness and academic selfconcept. the statistical population of the study included high school students in zarghan city, fars province, iran, who were studying in the academic year 2019-2020. from the study population, 348 students, i.e. 125 boys and 223 girls, were selected based on cluster sampling. the participants, then, filled out the adolescent and adult mindfulness scale (droutman et al., 2018), the academic avoidance questionnaire (khormaei & saleh ardestani, 2017), and the academic self-concept checklist (chen & thompson's, 2004). the results indicated that the direct effect of mindfulness on academic avoidance was not statistically significant. however, mindfulness had a statistically significant effect on academic self-concept and indirectly, through the mediating effect of academic self-concept, affected academic avoidance, too. the overall results of this study showed that mindfulness and academic self-concept can explain academic avoidance. it can be concluded that to reduce students' academic avoidance, their mindfulness and academic selfconcept should be taken into consideration.