تجربه زیسته دانش‌آموزان از حضور در کلاس‌های فوق‌برنامه: ارائه مدل پارادایمیک

پژوهش حاضر با هدف کشف تجربه‌ زیسته دانش‌آموزان در کلاس‌های فوق‌برنامه در مدارس غیرانتفاعی دوره متوسطه‌  دوم شهر سنندج در سال تحصیلی 1400-1399 انجام گرفت. بر این اساس سوالات مصاحبه نیمه‌ساختاریافته در اختیار 25 نفر از دانش‌آموزان قرار گرفت که با روش نمونه‌گیری گلوله‌برفی انتخاب شده بودند و سپس تحلیل کیفی با استفاده از نظریه داده‌مبنا و کدگذاری‌های باز، محوری و گزینشی انجام شد. بر اساس مدل پارادایمیک ارایه شده مهمترین شرایط علّی حضور در کلاس‌های فوق‌برنامه شامل عدم‌توانایی انتقال مطالب توسط معلمان؛ رفع اشکال؛ ضعف درسی؛ ثمربخش بودن و کنکور و شرایط زمینه‌ای شامل یادگیری؛ اجبار و رضایتمندی معلمان؛ ناکارآمدی تدریس معلمان در کلاس رسمی و تجربه و جدیت بیشتر معلمان و شرایط مداخله‌گر شامل معلمان باتجربه و باانگیزه؛ تدریس مبتنی بر علاقه و انرژی؛ تدریس جامع و کامل و هدفمند‌تر شدن کلاس‌ها بودند. راهبردهای به‌کاررفته شده در این کلاس‌ها شامل آموزش و تدریس مناسب؛ کیفیت آموزش؛ فضا و جو مبتنی بر یادگیری؛ تراکم کلاس مناسب و استفاده بهینه از زمان کلاس و نیز پیامدها‌ی مثبت و منفی شامل موفقیت و پیشرفت؛ بهبود عملکرد؛ آشنایی با سوالات و روش تدریس؛ تکمیل‌کننده و تقویت‌کننده؛ تسهیل‌کننده؛ کاهش استرس و اضطراب، عدم‌تاثیرگذاری و اتلاف زمان بودند. مقوله هسته نیز کلاس فوق‌برنامه به مثابه‌ «تکمیل‌کننده خلاهای آموزش رسمی: تثبیت یادگیری» تعیین شد. نتایج پژوهش بیانگر ضرورت سازمان‌دهی کلاس‌های فوق‌برنامه مدارس جهت اثربخشی بیشتر بر یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان است.

the lived experience of students in extracurricularclasses: presenting a paradigmatic model

the aim of this study was to explore the lived experience of students in extracurricularclasses in non-profit secondary schools in sanandaj, kurdistan province, iran, in the academic year 2019-2020. semi-structured interview questions were provided to 25 students, who were selected by snowball sampling. then, qualitative analysis wasperformed using open, axial, and selective coding. according to the proposed paradigmatic model, the most important causal conditions for attending extracurricular classes included the following: the inability of teachers to convey course materials;addressing the gaps in learning; academic weakness; productivity, entrance exam, and contextual conditions (e.g., learning); coercion and gaining teachers’ satisfaction; inefficiency of teachers in formal classrooms and the presence of more experienced,motivated, and serious teachers in non-formal classrooms as intervening conditions; interest- and energy-based teaching; comprehensive teaching; and purposeful classes. the strategies used in extracurricular classes included the following factors: appropriate teaching and learning; quality education; learning-based atmosphere; proper classdensity, optimal use of class time as well as positive and negative consequences including success and progress; performance improvement; familiarity with questions and teaching methods; complementary and enhancing; facilitating; reduced stress and anxiety; and no waste of time. the core category of the extracurricular class was defined as “filling the gaps in formal education: consolidating learning”. the results indicated the need to organize extracurricular classes in schools to make them more effective in facilitating students’ learning and enhancing their academic achievement.