نقش واسطه‌گری فرایندهای خودتنظیمی رفتاری در رابطه‌ بین ادراک شایستگی و کنش‌وری نوجوانان

هدف پژوهش حاضر تعیین نقش واسطه ای فرایندهای خودتنظیمی رفتاری در رابطه‌ بین مولفه‌های ادراک شایستگی و ابعاد کنش‌وری نوجوانان در گروهی از دانش‌آموزان دورۀ متوسطۀ اول شهر شیراز است. طرح پژوهش از نوع همبستگی است و مدل پژوهش با استفاده از روش تحلیل مسیر آزمون شد. شرکت‌کنندگان 380 نفر (192 دختر و 188 پسر) از دانش‌آموزان بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند و مقیاس نیمرخ ادراک خود نوجوانان، پرسشنامه خود‌تنظیمی و مقیاس کنش‌وری نوجوانان را تکمیل کردند. روایی و پایایی مقیاس های پژوهش نیز با استفاده از روش تحلیل عاملی و ضریب آلفای کرونباخ بررسی و تایید شد. برای تحلیل داده های توصیفی و ماتریس همبستگی بین متغیرهای پژوهش از نرم افزار spss نسخه 24 و برای آزمون فرضیه ‌ها و مدل پژوهش از نرم افزار amos نسخه 24 استفاده شد. یافته ها نشان دادند که مدل پژوهش با داده های جمع آوری شده برازش مطلوبی دارد. مطابق یافته ها برخی از ابعاد ادراک شایستگی توانستند رشد مثبت و رفتار ضد اجتماعی از بین مولفه‌های کنش‌وری نوجوانان را به طور مستقیم پیش بینی کنند، به این صورت که ادراک شایستگی رفتاری به طور مستقیم باعث افزایش رشد مثبت و کاهش رفتار ضد اجتماعی می‌شود. خودارزشمندی کلی نیز به طور مستقیم و منفی می تواند دشواری‌های هیجانی را پیش بینی کند. همچنین، فرضیه اصلی پژوهش مبنی بر نقش واسطه‌ای خودتنظیمی رفتاری بین مولفه‌های ادراک شایستگی و کنش‌وری نوجوانان  مورد تایید قرار گرفت. یافته ها بیان گر نقش مهم خودتنظیمی رفتاری و ادراک شایستگی در پیش‌بینی کنش‌وری نوجوانان از جمله رشد مثبت، دشواری‌های هیجانی، رفتارهای ضد اجتماعی و رفتار مخالفت‌جویانه است. بنابراین پیشنهاد می شود در نظام‌های تربیتی به شکل‌گیری ادراک مثبت و خوداگاهی هر چه بیشتر نوجوانان توجه شود تا زمینه بهبود خودتنظیمی و افزایش کنش‌های مثبت نوجوانی فراهم گردد.

the mediating role of behavioral self-regulatoryprocesses in the relationship between self-perception and adolescent functioning

the purpose of this study was to investigate the mediating role of behavioral selfregulatoryprocesses in the relationship between self-perception and adolescentfunctioning among high school students in shiraz. participants were 380 students(192 females and 188 males) who were selected through random clustersampling. they completed the self-perception profile for adolescents, the self-regulation questionnaire, and adolescent functioning scale. the validity andreliability of the research scales were verified via factor analysis and cronbach'salpha coefficient. using spss 24 and amos 24, the descriptive data wasanalyzed to obtain the correlation matrix between the variables and to test theresearch hypotheses and model. the results showed that the research model fitwell with the data collected. according to the findings, some dimensions of selfperceptioncould directly predict positive development and antisocial behavioramong the components of adolescent functioning. this means that behavioralconduct directly promotes positive development and reduces the anti-socialbehavior. global self-worth can also directly and negatively predict emotionaldifficulties. besides, the research hypothesis regarding the mediating role ofbehavioral self-regulation in the relationship between self-perception dimensionsand adolescents' functioning was confirmed. the findings highlight the importantrole of behavioral self-regulation and self-perception in the development ofadolescent functions including positive development, emotional difficulties,antisocial behaviors and oppositional behavior. therefore, it is suggested thateducational systems considered the formation of positive self-perception and selfawarenessof adolescents as much as possible to provide the basis for improvingself-regulation and increasing the positive functions of adolescence.