جایگاه احادیث در اندیشه‌های تفسیری امام خمینی

اگرچه امام خمینی‡ کتاب مستقلی در تفسیر قرآن و علوم قرآنی تالیف نکرده بود، آثار ایشان سرشار از مباحث عمیق قرآنی و تفسیری است؛ البته او برخی سوره های مهم قرآن کریم همچون فاتحه، اخلاص و قدر را به طور مستقل در آثار مکتوب دوران جوانی و بخشی از سورۀ فاتحه را پس از انقلاب به طور شفاهی طی پنج جلسه تفسیر کرده است. از مهم ترین منابع تفاسیر غیرنقلی ازجمله تفاسیر عرفانی در تاریخ تفسیر قرآن کریم، احادیث و سنت پیغمبر اکرم(ص) و دیگر پیشوایان معصوم(ع) بوده است.در این نوشته، کوشش شده با شیوۀ کتابخانه ای آثار گوناگون حضرت امام‡، به ویژه آثار تفسیری و عرفانی، دیدگاه ایشان نسبت به حدیث و سنت معصومین (ع)و میزان فراوانی استفاده از حدیث در آثار تفسیری و کیفیت استفاده و مبانی آن تبیین گردد. مهم ترین دستاورد این مقاله این است که در دیدگاه امام خمینی برای فهم عرفان اصیل الهی قرآنی، راهی جز بازگشت به احادیث و سنت پیغمبر اکرم(ص) و عترت معصوم(ع) وجود ندارد.

The Place of Hadith in the Interpretative Views of Imām Khomeini

Although Imām Khomeini has not authored an independent book on exegesis and Quramp;rsquo;anic sciences, his works abound in deep Quramp;rsquo;anic and interpretative discussions. Moreover, he has interpreted some Suras such as alFatiheh, alIkhlas and AlQadr in separate works in his youth and also interpreted some verses of alFatiheh verbally in five sessions in the wake of the Islamic Revolution. One of the most important sources of nonnarational exegesis, including mystical exegeses, in the history of the interpretation of the holy Quran is the traditions of the holy Prophet, peace be upon him and his household, and the Immaculate Imāms, peace be upon them. This article is an attempt to explain the various works of Imām Khomeini, especially interpretative and mystical works, and also his views on hadith and tradition of the Immaculate Imāms and the frequency of reference to hadith in the interpretative works and the method of using them and its principles. The article concludes that in the view of Imām Khomeini, to understand the pure divine and Quramp;rsquo;anic mysticism there is no other way than turning back to the hadith and tradition of the holy Prophet, peace be upon him and his household, and the Immaculate Imāms, peace be upon them.